تاجران موفق، سود‌وزیان شغل خود را چگونه محاسبه می‌کنند و مالیات منصفانه‌ای می‌پردازند؟ پاسخ در سندی به‌نام «اظهارنامه اشخاص حقیقی» است. آیا می‌دانید که زمان محدودی برای ارسال این اظهارنامه وجود دارد و ممیزهای مالیاتی مبلغ مالیات را تعیین می‌کنند؟ یکی از مهم ترین دغدغه های اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل زمان و نحوه ارسال اظهارنامه مالیاتی خود است. در این مقاله به تشریح مسائل بسیار مهمی همچون مهلت ارسال اظهارنامه، تشریح تبصره 100، افرادمجاز به استفاده از فرم تبصره 100 و غیره خواهیم پرداخت.
اظهارنامه اشخاص حقیقی؛ تاریخ و دستورالعمل‌های ثبت‌نام در سال 1403
افراد مشمول قانون مالیات و صاحبان مشاغل، معمولاً تا 31 خرداد ماه هر سال فرصت دارند تا اظهارنامه شخص حقیقی مالیات خود را ثبت کنند. با این حال، احتمال تمدید آن وجود دارد. در صورتی که مشمول مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی هستید یا به‌عنوان یک فرد حقیقی باید اظهارنامه خود را تکمیل کنید، بهتر است از فرصت موجود استفاده کرده و به‌موقع نسبت به تکمیل و ارسال آن اقدام کنید. از طریق این فرآیند، می‌توانید میزان درآمد، سود و زیان خود را به‌صورت دقیق محاسبه و به سازمان امور مالیاتی کشور گزارش کنید.
اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و مهلت ارسال آن
اظهارنامه مالیاتی، معرف وضعیت کسب‌وکار است. در واقع سندی رسمی است که مودیان مالیاتی (صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی) باید در موعد مقرر بابت عملکرد سال مالیاتی گذشته به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند. در اظهارنامه میزان درآمدها، هزینه‌ها و مالیات قابل‌پرداخت و همچنین اطلاعاتی همچون نوع فعالیت، سهام‌داران و غیره توسط مودی ابراز می‌شود. این سند، برای محاسبه و پرداخت مالیات توسط سازمان امور مالیاتی ضروری است؛ زیرا به سازمان کمک می‌کند که میزان دقیق مالیات هر شخص یا شرکت را تعیین نماید. ارائه‌نکردن اظهارنامه یا تأخیر در ارسال آن، می‌تواند منجر به جریمه‌های مالیاتی و محرومیت از معافیت‌ها و تسهیلات مالیاتی گردد. بر طبق ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل مشمول قانون مالیات تا پایان خرداد هر سال فرصت دارند که اظهارنامه مربوط به فعالیت شغلی خود در سال مالیاتی گذشته را تسلیم نمایند.
نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی
تا قبل از سال 1391 مودیان مالیاتی اظهارنامه‌ها را با مراجعه به مراکز مالیاتی تنظیم می‌کردند. به‌دلیل زمان‌بر بودن تنظیم اظهارنامه اشخاص حقیقی به‌صورت حضوری، سامانه اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی راه‌اندازی شد. مودیان مالیاتی می‌توانند با مراجعه به سامانه امور مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir اقدام به تکمیل فرم‌های مالیاتی کنند. با مراجعه به سامانه امور مالیاتی باید وارد قسمت ارسال اظهارنامه عملکرد شوید. بعد از این قسمت باید روی گزینه ثبت اظهارنامه اشخاص حقیقی کلیک کنید.
در این بخش دو قسمت ارسال اظهارنامه و ارسال از طریق ماده 100 وجود دارد که براساس کسب‌و‌کارتان می‌توانید نوع پرداخت را مشخص کنید. اگر شما هم با فرآیند تنظیم و ارسال اظهارنامه آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله مرتبط در این زمینه تحت عنوان «اظهارنامه مالیاتی چیست» را در مجله سپیدار سیستم مطالعه کنید.
ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی از طریق ماده 100 قانون‌های مالیاتی
ماده 100 سازمان امور مالیاتی در حمایت از کسب‌و‌کارهای کوچک شکل گرفته است. طبق بیانیه ماده 100 هنگامی که صاحبان کسب‌و‌کارها در یک سال مالی، درآمد حاصل از فروش یا عرضه کالا و خدماتشان کمتر از سقف تعیین‌شده باشد، می‌توانند از ماده 100 مالیاتی استفاده کنند.
ماده 100 قانون‌های مالیاتی برای رونق مشاغل کوچک در نظر گرفته شده است. البته توجه داشته باشید مهلت استفاده از تبصره ماده 100 تا تاریخ 31 خرداد سال بعد خواهد بود و بعد از آن ارسال اظهارنامه از این طریق امکان‌پذیر نیست. قانون‌های مالیاتی و بیمه بسیار گسترده و با یکدیگر متفاوت هستند. به‌عنوان مثال قانون حق اولاد یکی از قوانین مهم بیمه است که در سازمان امور مالیاتی وجود ندارد.
تبصره ماده 100 سقفی است که سازمان امور مالیاتی هر ساله تعیین می‌کند تا مشاغلی که مبلغ فروش آنها تا آن مبلغ باشد می‌توانند اظهارنامه مالیاتی ارائه نکنند و به جای آن فرم تبصره 100 را تکمیل کنند. از آنجایی که این تبصره بابت رونق مشاغل کوچک در نظر گرفته شده است، در چند سال اخیر سقفی که برای استفاده از آن برای مودیان در نظر گرفته‌اند، مبلغ قابل توجه و جذابی است. مهم‌ترین مزایای استفاده از تبصره ماده 100 عبارت است از:
- عدم مراجعه به ادارات و قرارگرفتن در فرایند تشخیص و رسیدگی
- لحاظ نمودن هزینه اجاره در محاسبات سیستمی
- عدم نیاز به نگهداری اسناد و مدارک
- امکان تقسیط مالیات در بازه‌های زمانی طولانی‌تر
- عدم نیاز به تکمیل جداول درآمد و هزینه (تسلیم اظهارنامه)
به‌طوری‌که مطابق قانون بودجه سال 1404 به منظور تسریع و تسهیل رسیدگی پرونده‌های مالیاتی، اختیار سازمان امور مالیاتی کشور در تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص معافیت مودیان از انجام بخشی از تکالیف قانونی مذکور از قبیل نگهداری اسناد و مدارک و ارائه اظهارنامه مالیاتی برای عملکرد سال 1403، به حداکثر 150 برابر معافیت موضوع ماده 84 مالیات‌های مستقیم افزایش می‌یابد. یعنی مشاغلی که در سال 1403 تا سقف 21.600.000.000 تومان درآمد داشته‌اند مجاز به استفاده از فرم تبصره ماده 100 به جای اظهارنامه مالیاتی خواهند بود.
نحوه تکمیل جدول اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی؛ تعیین سود و زیان و ترازنامه
مودیان مشمول فقط می‌توانند اطلاعات مالی مانند سود و زیان و ترازنامه را در اظهارنامه عملکرد ثبت کنند. باقی اطلاعات از طریق سایر سامانه‌های امور مالیاتی و به‌صورت خودکار تکمیل خواهند شد. این اطلاعات به شرح زیر است:
- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور: اطلاعات مرتبط با دفاتر قانونی مانند دفتر پلمپ
- سامانه گمرک: اطلاعات مربوط به صادرات و واردات
- اظهارنامه عملکرد امور مالیاتی: اطلاعات مرتبط با عملکرد سال قبل
توجه داشته باشید زمانی که اطلاعات هویتی کسب‌و‌کارتان مانند آدرس یا نوع فعالیت تغییر کرده است، قبل از ارسال حتما آن را ویرایش کنید و سپس ارسال را انجام دهید. همچنین به زمان ارسال مالیات دقت کنید و طبق قانون مالیات های مستقیم اظهارنامه را قبل از موعد مقرر به سازمان مالیاتی ارسال کنید.
تایید نهایی برای ارسال اظهارنامه؛ چک کردن کلیه اطلاعات درج شده
برای تایید نهایی و ارسال اظهارنامه حتما کلیه اطلاعات را مجددا چک کنید. پیشنهاد می‌کنیم برای چک کردن دقیق اظهارنامه اشخاص حقیقی، از نسخه دیجیتالی پرینت کاغذی بگیرید تا با دقت بررسی کرده و مشکلات آن را ویرایش کنید.
توجه داشته باشید اصلاح اظهارنامه فقط یک بار امکان‌پذیر بوده و بعد از آن امکان ویرایش اظهارنامه عملکرد وجود ندارد. البته انجام این فرآیند نیز بسیار زمان‌بر است؛ بنابراین در تکمیل اطلاعات اظهارنامه دقت کافی را داشته باشید. کلیه اظهارنامه‌ها مانند اظهارنامه ارزش افزوده را باید فقط از طریق سامانه سازمان امور مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir ارسال کنید.
نحوه پرداخت اظهارنامه اشخاص حقیقی؛ پرداخت در اقساط 6 ماهه
بعد از تکمیل جدول‌های مختلف مالیاتی و ارسال مدارک نوبت به تعیین نحوه پرداخت مالیات اشخاص حقیقی می‌رسد. زمانی که جدول‌ها تکمیل شد، مالیات سازمان یا شرکت شما محاسبه خواهد شد. در این مرحله می‌توانید نحوه پرداخت مالیات به‌صورت نقد یا اقساط را مشخص کنید. توجه داشته باشید مبلغ پرداختی شما نباید کمتر از 40 درصد مبلغ کل مالیات باشد و حتما باید 40 درصد مبلغ را به‌عنوان پیش‌پرداخت در نظر بگیرید. مابقی مبلغ مالیات را حداکثر در 6 ماه باید تسویه کنید.
البته اگر شرایط کسب‌و‌کارتان رونق نداشت، می‌توانید از ماده 100 استفاده کنید. توجه داشته باشید پرداخت از طریق ماده 100 دیگر نیازی به پیش‌پرداخت ندارد و کل مبلغ مالیات را باید در طی 4 ماه پرداخت کرد. مالیات‌های مختلفی وجود دارد که سازمان امور مالیاتی مشخص کرده است و هر کدام از این‌ها باید طبق قوانین سازمان مالیاتی پرداخت شود. به‌عنوان مثال، نحوه تنظیم و ارسال مالیات بر حقوق بسیار مهم است و تخطی و توجه نکردن به این مورد، موجب ضرر مالی کسب‌و‌کارتان خواهد شد.
از دیگر نکات مثبت در پرداخت مالیات این است که شما به عنوان پرداخت‌کننده مالیات می‌توانید انتخاب کنید که مبلغ مالیاتی که پرداخت می‌کنید در کدام پروژه نیمه‌کاره کشور و در کدام استان هزینه شود. در واقع با این کار شما دقیقاً مطلع خواهید شد که مبلغ پرداختی شما صرف تکمیل کدام پروژه می‌شود.
از دیگر مزایای تقسیط مالیات پرداختنی این است که به آن وجه التزام یا سودی نیز تعلق نمی‌گیرد. یعنی شما همان مبلغ مالیات را بدون هیچ مبلغ اضافی در چند قسط پرداخت خواهید نمود. به عنوان کلام آخر به شما توصیه می‌شود که در موعد مقرر حتماً نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی و یا تکمیل فرم تبصره ماده 100 اقدام کنید تا از تخفیفات مالیاتی بهره‌مند شوید و مشمول جرائم عدم ارسال یا تأخیر در ارسال نشوید.
پرداخت مالیات؛ آخرین مرحله اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی
در مرحله پایانی تکمیل اظهارنامه اشخاص حقیقی و پس از تایید مبلغ معین، می‌توانید مالیات خود را پرداخت کنید. این پرداخت از طریق نام کاربری و رمز عبور داخل سامانه سازمان امور مالیاتی انجام می‌شود. اگر مبلغ تعیین‌شده با اطلاعات ارسال‌شده مغایرتی داشته باشد، باید حضوری به ممیز سازمان مالیاتی مراجعه و پس از تعیین مبلغ نهایی، از طریق دستگاه عابر بانک یا پوز داخل سازمان امور مالیاتی اقدام به پرداخت مالیات کنید.در فرآیند تکمیل اظهارنامه اشخاص حقیقی، سامانه مودیان سپیدار نیز به شما کمک مس‌کند. این سامانه، فرآیندهای مربوط به مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و حقیقی را ساده‌تر کرده و به شما اجازه می‌دهد تا به‌راحتی امور مالیاتی خود را مدیریت کنید. پرداخت مالیات، مرحله آخر اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی است که با کمک این سامانه می‌توانید به‌صورت دقیق و منظم انجام دهید.
دقت در تکمیل اطلاعات و زمان ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی
در این مقاله از مجله سپیدار سیستم در رابطه با نحوه تدوین و ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی صحبت کردیم و اشاره‌ای به جزئیات پرداخت اظهارنامه عملکرد داشتیم. در هرقدم واضح‌تر به سوال «اظهارنامه اشخاص حقیقی چیست» پاسخ و شما را برای تکمیل فرم اظهارنامه اشخاص حقیقی آموزش دادیم. درحالت‌کلی برای پرداخت مالیات باید کلیه اطلاعات را به‌درستی وارد سیستم کرده و به زمان ارسال اظهارنامه توجه داشته باشید. اگر سازمان یا شرکت شما تاخیری در ارسال یا مشکلی در تکمیل اطلاعات داشته باشد، متوجه جریمه از سوی سازمان امور مالیاتی خواهد شد.
پیشنهاد می‌کنیم برای محاسبه دقیق انواع مالیات از نرم‌افزار حسابداری سپیدار سیستم کمک بگیرید. نرم افزار حسابداری مالی سپیدار سیستم توانایی محاسبه کلیه خدمات مالیاتی را طبق قانون‌های روز در اختیار شما قرار می‌دهد. همچنین این نرم‌افزار قابلیت اتصال به سامانه‌های مالیاتی را دارد که انجام کار و محاسبه مالیات را برای مدیران و حسابداران بسیار راحت می‌کند.