بیمه از کار افتادگی، نوعی حمایت اجتماعی است که در صورت ناتوانی فرد بیمه‌شده در انجام کار، به او تعلق می‌گیرد. این بیمه، که توسط سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌شود، به منظور جبران خسارت‌های ناشی از کاهش یا از دست دادن توانایی کار بیمه‌شدگان طراحی شده است. در این مقاله به بررسی جامع بیمه از کار افتادگی، شرایط دریافت آن، انواع، حقوق و مزایا، و تفاوت آن با بازنشستگی می‌پردازیم. هدف این مقاله، ارائه اطلاعات کامل و کاربردی در خصوص بیمه از کار افتادگی به زبان ساده و روان است.
بیمه از کار افتادگی چیست؟
بیمه از کار افتادگی نوعی بیمه است که در آن، در صورتی که افراد بیمه شده در اثر بروز حادثه در حین کار و یا خارج از محیط کار، دچار ناتوانی جسمی یا ذهنی شوند و توانایی انجام کار خود را به طور کلی یا جزئی از دست بدهند، تحت پوشش قرار می‌گیرند و از حمایت‌های مالی سازمان تامین اجتماعی بهره‌مند می‌شوند. این حمایت‌ها شامل حقوق از کار افتادگی و سایر مزایای مرتبط است. قوانین و مقررات مربوط به بیمه از کار افتادگی در مواد مختلف قانون تامین اجتماعی ذکر شده است.
محاسبه‌های مالیات را به سپیدار بسپارید
محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
ارسال صورت‌حساب به سامانه مؤدیان
فایل خرید و فروش فصلی
دیسکت بیمه و مالیات
تحریر دفاتر قانونی
انواع از کار افتادگی
از کار افتادگی به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- از کار افتادگی کلی: در این حالت، فرد بیمه شده به طور کامل قادر به انجام هیچ نوع کاری نیست (کاهش قدرت کار ۶۶ درصد و بیشتر).
- از کار افتادگی جزئی: در این حالت، فرد بیمه شده بخشی از توانایی خود را از دست داده و قادر به انجام برخی از کارها است، اما نمی‌تواند به شغل قبلی خود بازگردد (کاهش قدرت کار از ۳۳ تا ۶۶ درصد).
- غرامت نقص مقطوع: کاهش قدرت کار از ۱۰ تا ۳۳ درصد که الزاما منجر به عدم توانایی در کار کردن نمی‌شود.
همچنین از نظر علت، از کار افتادگی به دو نوع تقسیم می‌شود:
- از کار افتادگی ناشی از کار: این نوع از کار افتادگی در نتیجه حوادث و بیماریهای ناشی از کار رخ می‌دهد.
- از کار افتادگی غیر ناشی از کار: این نوع از کار افتادگی به دلایل دیگری غیر از فعالیت‌های شغلی فرد مانند بیماریهای عمومی یا حوادث غیر مرتبط با کار ایجاد می‌شود.
شرایط دریافت بیمه از کار افتادگی
برای دریافت بیمه از کار افتادگی، بیمه‌شده باید شرایط خاصی داشته باشد که به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شوند:
- شرایط عمومی: داشتن سابقه پرداخت حق بیمه بر اساس قوانین تامین اجتماعی از جمله این شرایط است.
- شرایط اختصاصی: این شرایط بسته به نوع و میزان از کار افتادگی متفاوت است و توسط کمیسیون پزشکی سازمان تامین اجتماعی تعیین می‌شود. به عنوان مثال، برای از کار افتادگی کلی، فرد باید به طور کامل ناتوان از انجام هرگونه کار باشد.
نکته مهم اینکه قوانین بیمه تامین اجتماعی برای این شرایط و همچنین موارد دیگر مانند انتقال سوابق بیمه و بهره‌مندی از مزایای بیمه تامین اجتماعی، برخی اوقات دچار تغییراتی می‌شوند و افراد برای اطلاع دقیق از شرایط و بهره‌مندی از مزایا،باید از منابع رسمی این سازمان اطلاعات کسب کنند.
حقوق از کار افتادگی
حقوق از کار افتادگی، یکی از مهم‌ترین مزایای تامین اجتماعی برای افرادی است که به دلیل حادثه یا بیماری، توانایی انجام کار خود را از دست می‌دهند. این حقوق، به منظور حمایت مالی از این افراد و جبران بخشی از خسارات ناشی از از کار افتادگی، به آن‌ها پرداخت و در سیستم حقوق و دستمزد شرکت‌ها لحاظ می‌شود.
میزان حقوق از کار افتادگی
میزان حقوق از کار افتادگی، بر اساس عوامل مختلفی تعیین می‌شود، از جمله:
- نوع و میزان از کار افتادگی: میزان حقوق، با توجه به نوع (کلی یا جزئی) و شدت از کار افتادگی، متفاوت است.
- سابقه پرداخت حق بیمه: هرچه سابقه پرداخت حق بیمه بیشتر باشد, میزان حقوق نیز بیشتر خواهد بود.
- میزان حقوق و دستمزد مبنای حق بیمه: میزان حقوق و دستمزدی که فرد، قبل از از کار افتادگی، بر اساس آن حق بیمه پرداخت می‌کرد، در محاسبه حقوق از کار افتادگی موثر است.
نحوه محاسبه حقوق از کار افتادگی
محاسبه حقوق از کار افتادگی، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و بهتر است برای آگاهی دقیق از چگونگی محاسبه آن، به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه شود. کارشناسان این سازمان، با بررسی مدارک و شرایط فرد، میزان دقیق حقوق را محاسبه و به وی اعلام می‌کنند.
حداقل حقوق از کار افتادگی
سازمان تامین اجتماعی، هر ساله حداقل حقوقی را برای از کار افتادگان تعیین می‌کند. این مبلغ، با توجه به شرایط اقتصادی و قوانین مربوطه تعیین می‌شود و به منظور حمایت از قشر آسیب‌پذیر جامعه، در نظر گرفته می‌شود.
بر اساس مصوبه جدید، از تاریخ ۱/۱/۱۴۰۳، کلیه مستمری‌های بازنشستگی، از کارافتادگی و مجموع مستمری‌های بازماندگان قانون تأمین اجتماعی که تا پایان سال ۱۴۰۲ برقرار شده است، به شرح زیر افزایش یافت:
- برای دریافت‌کنندگان حداقل مستمری موضوع مواد (۹۶) و (۱۱۱) قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴، افزایش به میزان سی و پنج درصد (۳۵%) اعمال می‌شود. به نحوی که مجموع دریافتی مستمری‌بگیران با احتساب افزایش مذکور و کمک هزینه‌های جنبی (عائله‌مندی، اولاد، تامین معیشت و مسکن) کمتر از یکصد میلیون و نهصد و شصت و یک‌هزار و پانصد و شصت (۱۰۰.۹۶۱.۵۶۰) ریال نباشد.
- مستمری مشمولین از کارافتادگی جزئی و سایر افرادی که مستمری آنان به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه برقرار شده نیز به میزان سی و پنج درصد (۳۵%) افزایش یافته و به نسبت از مزایای جنبی مذکور برخوردار خواهند شد.
- مستمری دریافت‌کنندگان بالاتر از حداقل به میزان بیست و دو درصد (۲۲%) مستمری آنان در پایان اسفندماه ۱۴۰۲ به علاوه مبلغ ثابت شش میلیون و نهصد هزار و هفتصد و هشتاد (۶.۹۰۰.۷۸۰) ریال افزایش یافت.
نکات مهم
- مستمری ازکارافتادگی کلی، در صورت از بین رفتن شرایط از کارافتادگی کلی و به محض اشتغال مجدد مستمری‌بگیر، قطع می‌شود.
- در صورتی‌که تقلیل میزان ازکارافتادگی ناشی از کار به میزان مندرج در مواد ۷۳ و ۷۴ قانون تأمین‌اجتماعی باشد، حسب مورد مستمری ازکارافتادگی جزئی ناشی از کار یا غرامت نقص عضو به بیمه‌شده پرداخت خواهد شد.
- اگر بر اثر گذر زمان یا هر علت، میزان ازکارافتادگی جزئی ناشی از کار افزایش یابد و این تغییر، نتیجه مستقیم حادثه منجر به ازکارافتادگی باشد، مستمری ازکارافتادگی جزئی، به مستمری کلی ناشی از کار تبدیل یا میزان مستمری ازکارافتادگی جزئی، افزایش خواهد یافت.
- کارفرمایان در فرایند ارسال لیست بیمه، باید کارگران شامل بیمه از کار افتادگی را هم ذکر کنند.
لیست بیماریهای از کار افتادگی تامین اجتماعی
سازمان تامین اجتماعی لیست مشخصی از بیماریهای منجر به از کار افتادگی را ارائه نمی‌دهد. بلکه، هرگونه بیماری یا حادثه‌ای که منجر به ناتوانی و از کار افتادگی شود، می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
- ارائه لیست کلی از بیماریهای مورد تایید: بیماریهای مختلفی مانند بیماریهای قلبی، بیماریهای عصبی، بیماریهای حرکتی، انواع سرطان‌ها، و سایر بیماریهای جدی می‌توانند منجر به از کار افتادگی شوند.
- نحوه بررسی و تایید بیماری‌ها توسط کمیسیون پزشکی: تایید از کار افتادگی و تعیین میزان آن بر عهده کمیسیون پزشکی سازمان تامین اجتماعی است. این کمیسیون با بررسی مدارک پزشکی و انجام معاینات لازم، در مورد وضعیت بیمه‌شده تصمیم‌گیری می‌کند.
تفاوت از کار افتادگی با بازنشستگی
از کار افتادگی و بازنشستگی دو مفهوم متفاوت هستند:
- مقایسه مفاهیم و شرایط: بازنشستگی به دلیل رسیدن به سن مشخص و داشتن سابقه بیمه مورد نیاز به فرد تعلق می‌گیرد، در حالی که از کار افتادگی به دلیل ناتوانی در انجام کار ناشی از بیماری یا حادثه به فرد تعلق می‌گیرد.
- تفاوت در حقوق و مزایا: حقوق بازنشستگی و حقوق از کار افتادگی نیز بر اساس قوانین مربوطه و شرایط فرد محاسبه و پرداخت می‌شوند.
جمع‌بندی
بیمه از کار افتادگی، یکی از مهم‌ترین خدمات تامین اجتماعی است که در شرایط سخت و دشوار، به یاری افراد ناتوان می‌آید. آگاهی از شرایط، قوانین، و مراحل دریافت این بیمه، برای همه بیمه‌شدگان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. امیدواریم این مقاله اطلاعات مفیدی را در این خصوص در اختیار شما قرار داده باشد. شما همچنین می‌توانید برای مدیریت بهتر سیستم حقوق و دستمزد پرسنل خود از نرم‌افزار سپیدار سیستم استفاده کنید. همچنین برای ارسال لیست بیمه پرسنل خود به صورت الکترونیکی می‌توانید از امکانات موجود در این نرم‌افزار بهره ببرید. در صورت نیاز به انتقال سوابق بیمه خود نیز می‌توانید از طریق سازمان تامین اجتماعی اقدام کنید.