هر صنعتی با توجه به شرایط اقتصاد کلان و سیاست گذاری‌های عمومی کشوری که در آن فعال است با چالش‌های منحصر به فردی روبرو می‌شود. در ایران نیز صنعت پخش با چالش‌های متعددی روبرو است که با چالش‌های سایر صنایعی که در ایران فعال هستند تفاوت دارد. در این مقاله 14 مورد از چالش های صنعت پخش یا همان صنعت توزیع را که شرکت‌های فعال در این حوزه با آنها روبرو هستند را بررسی کردیم.
مدیریت پخش را به سپیدار بسپارید
مدیریت ساده ویزیتورها
محاسبه‌های خودکار پورسانت
گزارش‌های تحلیلی از فروش کالا
تعریف انواع تخفیف
مدیریت بهینه توزیع سرد و گرم
موانع و چالش های صنعت پخش
در این قسمت با چالش‌های صنعت پخش در ایران آشنا خواهیم شد:
سرمایه‌گذاری کم در بخش تحقیق و توسعه
با توجه به غیر علمی بودن فرایندهای پخش در ایران و نقش مهم تجربه مدیران قدیمی در مدیریت صنعت پخش، توجه چندانی به سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه موضوعات مرتبط با صنعت پخش نشده است. این در صورتی است که مهم‌ترین ابزار برای بهینه‌سازی مرتبط با صنعت پخش، اجرای پروژه‌های تحقیق و توسعه در بخش‌های مختلف از جمله برای پخش سرد و پخش گرم به صورت عمومی و همچنین در گروه‌های کالایی خاص است.
مدیریت غیرکارامد
ریسک‌های موجود در صنعت پخش و کم بودن تعداد شرکت‌هایی که ثبات بالایی دارند و مزایای مناسبی را به کارکنان خودشان پیشنهاد می‌دهند، باعث شده که رفت و آمد نیروی انسانی حتی در سطح مدیریت نیز زیاد باشد و توسعه دانش مدیریت که به واسطه تجربه کار طولانی مدت در یک صنعت پیش می‌آید در صنعت پخش اتفاق نیفتد. این موضوع باعث می‌شود مدیرانی بر روی کار بیایند که در ابتدای کار حتی به درستی نمی‌دانند که شرکت پخش چیست.
ضعف آموزش نیروی انسانی
یکی از چالش های صنعت پخش را هم بسیار آسیب‌پذیر کرده است، نداشتن نیروی انسانی آموزش دیده در زمینه پخش است. توسعه فناوری در زمینه پخش نتوانسته آن‌گونه که باید به‌کارگیری نیروی انسانی را کاهش دهد. دلیل این امر را می‌توان عدم وجود تحصیلات آکادمیک در حوزه پخش دانست. برای مثال جا دارد که دقیقاً بررسی شود وظایف موزع چیست و چه مسئولیت‌هایی را به عهده دارد و چطور می‌تواند به صورت بهینه فعالیت‌هایش را انجام دهد؛ یا مثلاً بررسی شود که پخش مویرگی چیست و چگونه به بهینه‌ترین شکل انجام می‌شود.
تمامی رویه‌ها در این صنعت با شبیه سازی فعالیت‌هایی که در کشورهای خارجی انجام می‌شود طراحی شده است و یا گاها برآمده از تجربیات شخصی افرادی است که سال‌ها در این حوزه فعالیت کرده‌اند. ما باید اصولی را برای صنعت پخش جمع‌آوری کنیم و این اصول را به نسل های بعد انتقال دهیم تا با انباشت دانش در این حوزه به نشر و گسترش هر چه بیشتر دانش پخش کمک کنیم.
اتخاذ سیاست‌های نابجای دولتی
برای مثال در صنعت پخش دارو، دولت با سیاست تخصیص ارز دولتی پیامدهای منفی‌ای برای این صنعت داشته که از آن جمله می‌توان به قیمت گذاری دستوری دارو اشاره کرد که همین موضوع مانع سرمایه گذاری‌های گسترده و توسعه در شرکت‌های پخش شده است.
مدیریت ریسک
تنها با تحلیل رفتار مشتریان در گذشته است که مدیران صنعت پخش می‌توانند نسبت به ریسک‌هایی که در آینده پخش سرد و پخش گرم وجود دارد آگاهی پیدا کنند. در سال‌های اخیر بانک‌ها در ازای دریافت کارمزد، خدمات مدیریت ریسک به بسیاری از شرکت‌های پخش ارائه کرده‌اند.
ورود فناوری‌های جدید
فناوری‌های جدید در عین حال که می‌توانند فرصت‌های جذابی را برای شرکت‌های توزیع فراهم کنند، از طرف دیگر تهدید بزرگی برای شرکت‌های سنتی پخش و شرکت‌هایی هستند که تمایل به انعطاف‌پذیری و به روز رسانی فرایندهای خود ندارند. با وجود اینکه فناوری اطلاعات ابزارها و امکانات بسیار مناسب و بهینه‌ای را برای مدیریت نیروی انسانی و منابع شرکت‌های پخش در اختیار آنها قرار می‌دهد، هنوز برخی شرکت‌ها مخصوصاً شرکت‌های پخش متوسط و کوچک تصمیم به خرید نرم افزار برای مدیریت توزیع و پخش نتوانسته‌اند بگیرند. این در صورتی است که زیرساخت‌های تکنولوژیک مناسبی در کشور ما ایجاد شده است. برای مثال نرم افزار پخش مویرگی برای شرکت‌های پخش کوچک و متوسط که با تعداد زیادی از ویزیتورها کار می‌کنند بسیار تسهیل کننده است.
نبود حمایت دولت
صنعت پخش 9 درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده که نشان دهنده اهمیت این بخش در اقتصاد ما است. حمایت دولت از این بخش می‌تواند بسیاری از شاخص‌های اقتصادی از جمله نرخ بیکاری را تعدیل کند و موجب رونق و رشد دوباره تمام شرکت‌های فعال در این صنعت بشود. از دیدگاهی دیگر، نبود حمایت درست دولتی را در وضعیت اقتصاد کلان که به صورت مستقیم بر صنعت پخش تأثیر می‌گذارد می‌توان دید.
خودروهای فرسوده و فاقد امکانات
نداشتن خودروهای بزرگ و مجهز به امکانات خاص برای هر دسته کالایی، معضل دیگری است که نیاز به حمایت جدی دولت دارد. کالاهای خاصی مانند کالاهای مصرفی هستند که برای حمل قطعاً نیاز به خودروهای یخچال دار و باکیفیت دارند و از طرف دیگر کالاهای دیگر هم هر یک با توجه به ماهیتی که دارند نیازمند خودروهایی با امکانات خاصی هستند. در چند سال گذشته به دلیل تحریم‌هایی که علیه کشور ما صورت گرفته هزینه واردات این خودروها و تجهیزات به شدت بالا رفته و حتی تعمیر خودروهای قدیمی نیز دیگر به صرفه و بهینه نیست.
نداشتن متولی مشخص برای صنعت پخش
هنوز هم دقیقاً مشخص نیست که متولی اصلی صنعت پخش کدام وزارت خانه یا نهاد به حساب می‌آید. این امر باعث شده که بسیاری از شهرداری‌ها و نهادهای دیگر بتوانند تا با سلایق شخصی خودشان در امورات شرکت‌های پخش دخالت کنند و در بسیاری از موارد مانع رشد مستمر این گونه شرکت‌ها می‌شوند.
ابهام در قوانین
ابهام در قوانین از آنجایی پیش می‌آید که مراجع قانون‌گذاری در تصمیم‌گیری‌هایی که تأثیر مستقیم بر روی صنعت پخش دارد از مشورت شرکت‌هایی که در این صنعت فعالیت می‌کنند و ذی‌نفع هستند استفاده نمی‌کنند. برای مثال محدودیت‌هایی که برای تردد خودروهای پخش در محدوده طرح ترافیک وجود دارد یا عوارض بالایی که از شرکت‌های پخش توسط شهرداری‌ها گرفته می‌شود، همگی محدودیت‌هایی هستند که به واسطه ضعف و ابهام قوانین هزینه‌های بالایی را به شرکت‌های پخش تحمیل می‌کنند.
کاهش قدرت خرید مردم و به طبع آن کاهش مصرف
شرایط عمومی اقتصاد کشور ما در چند سال گذشته به شکلی بوده که به دلیل تحریم‌ها و تغییرات زیاد در نرخ ارز قدرت خرید مردم به شکل معناداری کاهش پیدا کرده که باعث کاهش مصرف مردم و در نتیجه کاهش جریان گردش کالا در اقتصاد کشور ما شده است.
تعیین حاشیه سود شرکت‌ها به صورت دستوری
این یکی از معضلاتی است که به دلیل دخالت‌های دولت اتفاق می‌افتاد. در کمتر جایی از دنیا هست که دولت میزان حاشیه سودی که شرکت‌های پخش می‌توانند به دست آورند را تعیین کند. با توجه به گسترده بودن جغرافیای کشور و تفاوت در هزینه‌های عملیاتی شرکت‌های پخش در شهر‌های مختلف، بنابراین طبیعی است که در هزینه خدماتشان هم تفاوت‌هایی وجود داشته باشد. تعیین حاشیه سود به صورت دستوری باعث می‌شود که شرکت‌های نوپا توان بقا در بازار را نداشته باشند و تبدیل به مانع بزرگی برای ورود بخش خصوصی شده است؛ به همین دلیل سرمایه‌گذاران تمایل چندانی برای سرمایه‌گذاری در این بخش نشان نمی‌دهند.
بالا بودن نرخ بهره بانکی
این مشکل باعث می‌شود که در صورت قرار گرفتن یک شرکت در شرایط بحرانی، توان تأمین مالی برای برون رفت از بحران را نداشته باشند. از طرف دیگر به دلیل بالا بودن نرخ بهره بانکی، سرمایه گذاران با تردیدهای بیشتری برای پذیرش ریسک سیستمی صنعت پخش در ایران مواجه می‌شوند.
سخن پایانی
با وجود اینکه صنعت پخش سهم زیادی از تولید ناخالص ملی دارد اما توجه لازم به این بخش نشده است. دراین مقاله سعی کردیم که به مهم‌ترین چالش های صنعت پخش پیش روی سرمایه گذاران و کسانی که در این بخش کار می‌کنند اشاره کنیم تا بخش‌های مختلف اقتصادی بتوانند تصمیم‌های بهتری بگیرند. در ضمن نرم افزار پخش سپیدار نیز می‌تواند کمک شایانی به شرکت‌های صنعت پخش بکند. برای دریافت مشاوره و دموی رایگان با شماره 81022222 تماس بگیرید.