مناطق آزاد تجاری صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی چه هستند و چه مزایایی دارند؟

ایجاد مناطق آزاد تجاری به عنوان راهکاری برای مقابله با رکود حاصل از جنگ جهانی دوم در بسیاری از کشورهای غربی مطرح شد. ایده‌ای که در ابتدای کار برای مناطق آزاد وجود داشت این بود که با قوانین منعطف‌تر و در نظر گرفتن معافیت‌هایی در این مناطق بتوانند به جریان جذب سرمایه سرعت بیشتر ببخشند. در ایران نیز در سال 68 به موجب تبصره 19 قانون برنامه اول توسعه، مجلس شورای اسلامی به دولت اجازه داد تا در سه نقطه مرزی کشور مناطق آزاد تجاری و صنعتی ایجاد کند. هم اکنون در ایران 7 منطقه آزاد تجاری و صنعتی داریم.
اهداف گوناگونی برای این مناطق تعیین شده که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایجاد اشتغال سالم و مولد
• سرمایه گذاری و افزایش درآمد عمومی
• تنظیم بازار کار و کالا
• کنترل تورم

در ایران مناطق تجاری دیگری با عنوان مناطق ویژه اقتصادی نیز وجود دارند که در این مناطق نیز معافیت‌هایی برای تاجران و تولیدکنندگان در نظر گرفته شده است.

لیست کامل اسامی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی

• سازمان منطقه آزاد کیش منطقه آزاد ارس
• منطقه آزاد قشم منطقه آزاد ماکو
• منطقه آزاد چابهار منطقه آزاد انزلی
• منطقه آزاد آبادان و خرمشهر(اروند)

در جدول زیر اسامی تمامی مناطق ویژه اقتصادی کشور را می‌توانید ببینید:

مناطق آزاد تجاری-صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی چه تفاوت‌هایی دارند؟

در مورد تفاوت‌های مناطق ویژه و مناطق آزاد تجاری-صنعتی می‌توان گفت که مناطق آزاد تجاری-صنعتی در کنار بنادر و مرزها ساخته می‌شوند اما مناطق ویژه اقتصادی در هر کجای کشور وجود دارند و علاوه بر این تفاوت‌های جزئی در قوانین و معافیت‌هایی که برای این دو نوع منطقه در نظر گرفته شده وجود دارند. با این وجود به طور کلی می‌توان گفت که هر دوی این مناطق با هدف جذب سرمایه‌های خارجی و افزایش تولید و صادرات ساخته شده‌اند. در ادامه مزیت‌هایی که هر یک از این مناطق برای کسب و کارها دارند را مقایسه خواهیم کرد تا بیشتر با شباهت‌ها و تفاوت‌های این دو منطقه از نظر مزایایی که ارائه می‌کنند آشنا بشویم.

فعالیت در منطقه آزاد تجاری-صنعتی و منطقه ویژه اقتصادی چه مزیت‌هایی دارد؟

برای اینکه این مناطق بتوانند به اهدافی که برایشان تعیین شده دست پیدا کنند مشوق‌ها و معافیت‌هایی برای کسب و کارهایی که در این مناطق فعالیت می‌کنند در نظر گرفته شده است، مانند معافیت‌های مالیاتی، تسهیل و تسریع در فرایند‌های صادراتی و وارداتی و همچنین طبق ماده 4 اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه ویژه اقتصادی به کار تولید کالا و خدمات فعالیت دارند، برای فعالیت در محدوده منطقه از پرداخت هر گونه عوارض معمول در کشور معاف هستند.
در جدول زیر مزایای مناطق آزاد تجاری-صنعتی با مزایای مناطق ویژه اقتصادی مقایسه شده‌اند:

 شرح مزیت‌های منطقه آزاد تجاری-صنعتی منطقه ویژه اقتصادی

مواد قانونی مرتبط با چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی

ماده 13- اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت‌های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از تاریخ بهره برداری مندرج در مجوز به مدت بیست سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارائی موضوع مالیات‌های مستقیم معاف خواهند بود و پس از انقضاء بیست سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیات وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید.
آن‌ها توجه خواهند داشت که معافیت مالیاتی یاد شده فارغ از محل اقامتگاه قانونی اشخاص، صرفاً ناظر به آن قسمت از فعالیت اقتصادی انتفاعی مؤدیان خواهد بود که با رعایت مقررات مربوطه در محدوده مناطق مزبور صورت می پذیرد و نیز بدیهی است که این معافیت مالیاتی شامل آن قسمت از درآمد اشخاص که از فعالیت در خارج از مناطق یاد شده حاصل شده، ولو آنکه اقامتگاه قانونی آن‌ها در مناطق آزاد باشد، نخواهد بود. مفاد این بخشنامه مورد تأیید هیأت عمومی شورای عالی مالیاتی نیز است.

ماده 14- مبادلات بازرگانی مناطق با خارج از کشور پس از گمرکی از شمول گمرکی در محدوده هر منطقه به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. مبادلات بازرگانی مناطق با سایر نقاط کشور اعم از مسافری تجاری تابع مقررات عمومی صادرات و واردات است.

ماده 15- واردات کالای تولید شده در منطقه آزاد به سایر نقاط کشور تا حد ارزش افزوده در آن منطقه با تصویب هیات وزیران از پرداخت تمام یا قسمتی از حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف هستند.

ماده 16- ورود کالاهائی که تمام یا بخشی از مواد اولیه آن از خارج از کشور تامین می‌شود و در منطقه آزاد تولید می‌شود از تمام یا بخشی(متناسبا) از حقوق گمرکی و سود بازرگانی مربوط به مواد اولیه داخلی معاف خواهند بود.

ماده 17- کالاهائی که برای بکارگیری و مصرف در منطقه از داخل کشور به مناطق حمل می‌گردند، از موارد نقل و انتقال داخلی کشور است ولی صادرات آن‌ها از منطقه به خارج تابع مقررات عمومی صادرات و واردات خواهد بود.