جمعه کاری چیست؟ فرمول محاسبه جمعه کاری در قانون کار

یکی از چالش برانگیزترین بخش های محاسبه حقوق دستمزد، نحوه تفکیک و محاسبه جمعه‌کاری و اضافه‌‎کاری پرسنل است. برای اینکه به عنوان یک حسابدار بتوانید این تفکیک را به درستی انجام داده که نه حقی از کارمند ضایع شود و نه هزینه اضافی به شرکت تحمیل گردد، لازم است که این مفاهیم را به درستی تحلیل کرده و با نحوه محاسبه هر یک آشنا شوید. در ادامه به مباحثی در همین زمینه اشاره خواهیم کرد.

جمعه کاری چیست؟ تعریف جمعه کاری در قانون کار

میزان ساعت کاری قانونی

طبق ماده 51 قانون کار به مدت زمانی که کارگر، نیرو یا وقت خود را برای کار در اختیار کارفرما قرار می‌دهد، ساعات کار کارگر می‌گویند. بر اساس ماده 51 قانون کار، ساعت‌های کاری در نظر گرفته شده برای کارگر 44 ساعت در هفته و 8 ساعت در یک روز است. ساعات کاری در مشاغل سخت و زیان آور متفاوت است و حداکثر 6 ساعت در روز  و حداکثر 36 ساعت در هفته است. نکته بسیار مهم این است که اضافه کاری برای کارگرانی که کار شبانه یا کارهای خطرناک و زیان آور انجام می‌دهند، ممنوع است. کارکردن مازاد بر این ساعت‌ها موجب تعلق مزایای دیگری علاوه بر مزد ثابت آنهاست که می‌تواند در قالب اضافه‌کاری، جمعه‌کاری و غیره به آنها پرداخت گردد.

تعریف جمعه‌کاری و مواد قانونی آن

قانون کار برای کار در روز جمعه شرایط خاص و مزایای ویژه‌ای را در نظر گرفته است. طبق ماده ۶۲ این قانون، روز جمعه به عنوان روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد است. طبق قانون به کار گماردن پرسنل در روزهای تعطیل مجاز نیست. اما در تبصره 1 ماده 62 قانون کار به راهکاری برای مواقع خاص و اضطرار اشاره شده است. در این تبصره به کارگاه‌هایی که به خدمات عمومی مشغول هستند و یا کارگاه‌هایی که حسب نوع کار و ضرورت و با توافق طرفین، نیروی کار در روز جمعه فعالیت داشته باشد یک روز دیگر در هفته به عنوان تعطیلی کارمند باید در نظر گرفته شود. یعنی در هر حال یک روز تعطیلی در هفته الزامی است.

بنابراین در چنین مواقعی، کارگران علاوه بر حقوق و مزایای همیشگی، از حقوقی به نام جمعه کاری نیز بهره‌مند می‌شوند. در ادامه به شما خواهیم گفت که جمعه کاری چگونه محاسبه می‌شود؟

بر اساس قانون در محاسبه جمعه کاری، حقوق اضافه‌ای که برای ساعات کار در روز جمعه در نظر گرفته می‌شود 40 درصد حقوق عادی افراد است. این حقوق فوق العاده مخصوص روز جمعه است.. بنابراین حسابداران زمانی که در حال محاسبه حقوق در نرم افزار حسابداری هستند باید برای ساعات کار جمعه و فرمول محاسبه جمعه کاری 40 درصد اضافه در نظر بگیرند. همچنین شخص کارگر باید طبق قانون یک روز دیگر در هفته را باید به جای روز جمعه تعطیل باشد.

نحوه محاسبه جمعه‌کاری

جمعه کاری ممکن است در شرایط متفاوتی انجام شود. یک حالت کار در روز جمعه بدون تعطیلی جایگزین در طول هفته است و حالت دوم جمعه کاری با یک روز تعطیل در هفته می تواند باشد. مبنای محاسبه در این دو حالت کاملا متفاوت خواهد بود. چنانچه جمعه کاری بدون تعطیلی جایگزین باشد، مبنای محاسبه آن 1.8 برابر مزد یک روز پرسنل است.  اگر جمعه کاری بدون روز تعطیل جایگزین در هفته باشد صرفا 40 درصد مازاد بر مزد یک روز به پرسنل تعلق می گیرد.

نکته بسیار مهم این است که چنانچه ساعت کاری پرسنل در هفته بیش از ساعت کاری موظفی باشد، اضافه کاری پرسنل جداگانه باید محاسبه شود و اگر ساعت کاری در جمعه بوده باشد علاوه بر آن اضافه کاری مبلغ جمعه کاری نیز به او تعلق می گیرد.

 در صورتی که اطلاعات کافی در مورد نحوه محاسبه حقوق و دستمزد جمعه کاری ندارید، آموزش حقوق و دستمزد می‌تواند اطلاعات مهم و اساسی را در اختیار شما قرار دهد.

تفاوت اضافه کاری و جمعه کاری

اضافه کاری به معنای کارکردن پرسنل مازاد بر ساعت کار موظفی در ماه است. منظور از ساعت کار موظفی، ساعات کارکرد عادی کارکنان به جز روزهای تعطیل است. مثلا در یک ماه 30 روزه اگر فقط 4 روز جمعه تعطیل باشد، ساعت کار موظفی آن ماه 192 ساعت است. به هر میزانی که کارکرد کارکنان از این تعداد ساعت فراتر رود، مشمول دریافت 40% مازاد بر دستمزد خواهد شد.

نرخ یک ساعت کار: مزایای به تبع شغل روزانه + حقوق روزانه ÷ 7.33
محاسبه مبلغ اضافه کاری: نرخ یک ساعت کار × تعداد ساعات اضافه کار  ×  1.4
نکته: 7.33 معادل هفت ساعت و بیست دقیقه است.

برای کارمندی که مزد روزانه او 4.000.000 ریال باشد و 24 ساعت اضافه کاری داشته باشد، نحوه محاسبه آن به شکل زیر خواهد بود:

دستمزد هر ساعت کار عادی:   ریال 545.703 = 7.33  /  4.000.000

اضافه کاری هر ساعت :          ریال 763.984 = 1.4  *  545.703

اضافه کاری 24 ساعت:           ریال 18.335.616 = 24 * 763.984

حال بپردازیم به اینکه نحوه محاسبه جمعه کاری در محاسبه‌های حقوق‌ودستمزد به چه صورت است. در مثال بالا در نظر بگیرید که از 24 ساعت اضافه کاری پرسنل یک روز آن در روز جمعه ای بوده است تعطیلی جایگزین نیز داشته است. در این حالت جمعه کاری وی به روش زیر محاسبه می‌شود:

جمعه کاری با یک روز تعطیل در هفته:      ریال 1.600.00 = 0.4  * 4.000.000

چنانچه این جمعه کاری در حالی انجام شود که روز دیگری به عنوان تعطیل در نظر گرفته نشده باشد، نحوه محاسبه به شکل زیر خواهد بود:

جمعه کاری بدون تعطیلی در طول هفته:   ریال 5.600.000 = 1.4  * 4.000.000

توجه کنید که این مبالغ با اضافه کاری کارکنان اضافه خواهد شد  و به این صورت است که گاها ضریب 1.8 را در محاسبات جمعه کاری پرسنل ملاحظه می کنید. یعنی 40% به علت داشتن اضافه کاری تعلق می گیرد، و 40% دیگر هم بابت کار در روز جمعه خواهد بود.

مبنای محاسبه اضافه کاری و جمعه کاری

نکته قابل توجه این است که در مبنای محاسبه اضافه کاری  و جمعه کاری (در هر دو حالت با تعطیلی و بدون تعطیلی) صرفا مزایای به تبع شغل نظیر حقوق پایه، پایه سنوات، حق مسئولیت و غیره در نظر گرفته می شود و شامل مزایای رفاهی وبه تبع شاغل نخواهد بود.

 تفاوت اضافه کاری و جمعه کاری در این است که اضافه کاری در روز تعطیل و برای همه روزهای کاری در نظر گرفته می‌شود اما جمعه کاری تنها مربوط به کار در روز جمعه است. از طرف دیگر اضافه کاری تنها به ساعات کاری بیش از 44 ساعت تعیین شده در هفته تعلق می‌گیرد. در ضمن کارفرما باید یک روز را به عنوان روز تعطیل برای کارگر خود درنظر بگیرد.

نحوه محاسبه جمعه کاری سال 1403

معمولاً با استفاده از نرم افزارهای حسابداری و ثبت ساعات ورود و خروج کارگر، می‌توان ساعات کاری کارگر، میزان اضافه کاری، تعطیل کاری یا جمعه کاری را محاسبه کرد. برای محاسبه جمعه کاری به شرط اینکه کارگر روز دیگری را تعطیل باشد به این شرح است:

فرمول محاسبه جمعه کاری: دستمزد هر ساعت کار عادی × 1.8

نرخ یک ساعت جمعه کاری در سال 1403: 586,598 = 1.8 × 1 × 325,888

به این ترتیب این کارگر علاوه بر حقوق ماهیانه خود باید مبلغ ریال به عنوان جمعه کاری دریافت کند. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه محاسبه حقوق کارگران، مقاله نحوه محاسبه حق بیمه تامین اجتماعی را مطالعه کنید. در ادامه با ما همراه باشید، تا درباره تفاوت جمعه کاری و تعطیل کاری صحبت کنیم.

در هنگام محاسبه حقوق به تفاوت جمعه کاری و اضافه کاری توجه داشته باشید!

در این مقاله با مفهوم جمعه کاری و نحوه محاسبه آن آشنا شدیم. همچنین تفاوت جمعه کاری با اضافه کاری را بررسی کردیم. آشنایی با این مفاهیم در هنگام محاسبه حقوق، مالیات و بیمه اهمیت زیادی دارد. با استفاده از تجربیات حسابداران حرفه‌ای و به کارگیری نرم افزارهای حسابداری می‌توانید از محاسب دقیق جمعه کاری مطمئن شوید.