نحوه محاسبه و پرداخت مالیات اصناف و مشاغل

مالیات یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌ها است که نحوه پرداخت و مبلغ آن معمولا هرساله توسط دولت تعیین می‌شود. برای محاسبه مالیات و پرداخت مالیات، انواع مختلفی از مالیات وجود دارد که به ‌دو دسته کلی قانون مالیات های مستقیم و غیرمستقیم تفکیک می‌شود. مالیات مستقیم، مالیاتی است که هر فرد با توجه به مولفه‌هایی باید پرداخت کند. این نوع مالیات به دو دسته مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم می‌شود. در واقع مالیات اصناف و مشاغل یا همان مالیات مغازه از دسته مالیات‌های مستقیم است. مالیات مستقیم قوانین مربوط به خود را دارد و محاسبه و معافیت و … از جمله قوانین مالیات مستقیم هستند.

قسمت ۱۷۶: مالیات مشاغل

در کنار مالیات مستقیم، نوع غیرمستقیم نیز وجود دارد که همان مالیات بر ارزش افزوده، مالیات گمرکی و … است که روی تمامی کالاهای مصرفی یا وارداتی محاسبه و سپس قیمت نهایی کالا اعلام می‌شود. از آن‌جایی که نوع دوم مالیات توسط دولت اعلام می‌شود، ما در این مقاله از سری مقالات آموزش مالیات مالیات مستقیم و به‌طور خاص، نحوه محاسبه مالیات مغازه داران (همراه با فرمول محاسبه مالیات) و پرداخت مالیات اصناف (مالیات بر درآمد و دارایی) را بررسی می‌کنیم تا بتوانید به ‌درستی اظهارنامه مالیاتی تهیه کنید و از معافیت‌های مالیاتی مختلف نیز استفاده کنید. با ما همراه باشید.

پرداخت مالیات اصناف و مشاغل

اصناف و مشاغل جزو دسته‌هایی هستند که باید مالیات مستقیم از نوع مالیات بر درآمد پرداخت کنند. مالیات بر درآمد همانطور که از اسم آن مشخص است، با توجه به میزان درآمد اصناف، بنگاه‌ها و افراد شاغل تعیین می‌شود. به‌عبارتی هر فرد یا صنفی که به ‌نوعی کسب درآمد می‌کند، باید درصدی از آن را به‌عنوان مالیات پرداخت کند. درآمد افراد و مشاغل تا سقف مشخصی معاف از مالیات است و بعد از آن، درصد مالیات به‌صورت صعودی افزایش پیدا می‌کند. البته انواع مالیات مغازه شامل مالیات بر ارزش افزوده هم می‌شود. با وجود مالیات غیرمستقیم (مالیات بر ارزش افزوده) همه افراد مشمول ۹ درصد پرداخت مالیات هستند.

البته در این میان اصناف و مشاغلی هستند که بنا بر نوع فعالیت یا مقدار درآمد از پرداخت مالیات اصناف و مشاغل معاف می‌شوند. کمترین مالیات اصناف متعلق به اصناف فرهنگی است و اصنافی که در مناطق کمتر توسعه‌یافته شروع بکار می‌کنند نیز می‌توانند از برخی معافیت‌های مالیاتی یا مالیات نرخ صفر استفاده کنند.

برای پرداخت مالیات اصناف و مشاغل، باید ابتدا اظهارنامه مالیاتی ارائه دهید و سپس با توجه به میزان درآمد و هزینه‌های شما، مبلغی به‌عنوان مبلغ مالیات تعیین می‌شود که باید در زمان مقرر آن را پرداخت کنید.

مشمولان مالیات بر اصناف

مشمولان مالیات بر اصناف با توجه به نوع فعالیت واحد صنفی و میزان درآمد به سه‌دسته تقسیم می‌شوند:

• گروه اول: مودیان مالیاتی که آخرین درآمد آن‌ها یا درآمد ابرازی در اظهارنامه ۲ سال آخر آن‌ها بیش از 5.5 میلیارد تومان (۵۵ میلیارد ریال) باشد. مانند صاحبان هتل‌ها، صاحبان کارخانه‌ها، صاحبان بیمارستان‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و …
• گروه دوم: مودیان مالیاتی که آخرین درآمد یا درآمد ابرازی در اظهارنامه ۲ سال آخر آن‌ها بین 1.8 میلیارد و 5.5 میلیارد تومان (۱۸ میلیارد تا ۵۵ میلیارد ریال) باشد.
• گروه سوم: کسب‌وکارهای کوچک که خدمات مختلف ارائه می‌دهند و درآمد آن‌ها در راستای خدماتی است که ارائه می‌دهند. در واقع هر کسب‌وکاری که در گروه اول و دوم نباشد در دسته سوم قرار می‌گیرد.

تمامی کسب‌وکارهایی که به‌تازگی شروع به کار کرده‌اند باید طی مدت حداکثر ۴ ماه از فعالیت، نوع فعالیت و صنف خود را به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند. این کار علاوه بر اینکه از جریمه‌های مالیاتی پیش‌گیری می‌کند، ممکن است شرایطی را فراهم کند تا اصناف از معافیت‌های مالیاتی استفاده کنند.

اصناف معاف از مالیات

برخی از اصناف با توجه به نوع فعالیت معاف از مالیات هستند. تعدادی از این اصناف عبارت‌اند از:

• مراکز و مؤسسات خیریه
• گروه‌های فرهنگی و هنری
• اصناف فعال در مناطق کمتر توسعه‌یافته

نحوه محاسبه مالیات اصناف و مغازه داران

مبلغ مالیات اصناف با توجه به نوع صنف و درآمد مشخص می‌شود. برای اینکه نحوه محاسبه مالیات مغازه داران را بدانیم ابتدا باید مقدار معافیت مالیات بر درآمد که به صورت سالانه اعلام می‌شود را بدانیم. در سال ۹۹(طبق ماده 101) مبلغ معافیت مالیات بر درآمد برابر با 28.8 میلیون تومان، و در سال ۱۴۰۰ برابر با 36 میلیون تومان درآمد سالیانه بود. این مبالغ به این معنی است که کسبه‌ای که به‌طور سالیانه تا این مبالغ درآمد داشته باشند، معاف از پرداخت مالیات مغازه خودشان هستند و هرچه این مقدار افزایش پیدا کند، درصد مالیات افزایش پیدا می‌کند.

برای محاسبه مالیات مغازه خودتان پس از تشخیص میزان سود معاف از مالیات خودتان باید ببینید که با چه نرخی باید مالیات شما محاسبه شود. 3 نرخ برای مالیات اشخاص حقیقی یا مالیات مغازه وجود دارد که برای محاسبه مالیات مغازه خودتان با توجه به مقدار سود سالانه ای که داشتید باید از یک یا چند مورد از این نرخ‌ها استفاده کنید.

• درصد: به ازای مازاد سودی که نسبت به رقم معافیت سالانه مالیات بر درآمد (که برای سال 1401 برابر با 35 میلیون و 600 هزار تومان است) کسب می‌کنید تا مقدار 50 میلیون تومان سود سالانه.
• 20 درصد: به ازای مازاد سود نسبت به رقم 50 میلیون تومان تا مقدار 100 میلیون تومان.
• 25 درصد: به ازای مازاد مبلغی که بیش از 100 میلیون تومان سود کسب کرده‌اید.

در اینجا یک مثال برای محاسبه مالیات مغازه می زنیم تا متوجه شوید که فرمول محاسبه مالیات به چه صورتی عمل می‌کند:

اگر شما سالانه 500 میلیون تومان درآمد از مغازه خودتان کسب می‌کنید و هزینه‌های شما 320 میلیون تومان است، آنگاه سود شما 180 میلیون تومان می‌شود. در این صورت اگر تمایل به استفاده از تبصره ماده 100 نداشته باشید و بخواهید اظهارنامه مالیاتی ارسال کنید، مالیات شما به صورتی که در ادامه خواهیم گفت محاسبه خواهد شد.  36 میلیون تومان از 180 میلیون تومان سود این مغازه معاف از مالیات است. 144 میلیون تومان برای محاسبه مالیات باقی می‌ماند. نرخ مالیات 50 میلیون اول برابر با 15 درصد است، نرخ مالیات 50 میلیون دوم برابر با 20 درصد است و مالیات 44 میلیون تومان باقی‌مانده با نرخ 25 درصد محاسبه می‌شود.

محاسبات عددی مثالی که در بالا زدیم به صورت زیر انجام خواهد شد:

(50,000,000 * %15) + (50,000,000 * %20) + (44,000,000 * %25) =7,500,000 + 10,000,000 + 11,000,000 = 28,500,000

مراحل پرداخت مالیات مشاغل

برای پرداخت مالیات بر درآمد، باید ابتدا مقدار درآمد و هزینه یک واحد صنفی مشخص شود. این فرایند در زمان تکمیل اظهارنامه مالیاتی انجام می‌شود. پس مرحله‌ی اول برای پرداخت مالیات، ارائه اظهارنامه مالیاتی است.

پس از ارائه اظهارنامه، مسئولین سازمان امور مالیاتی مقدار مالیاتی که به صنف و بنگاه تجاری تعلق می‌گیرد را محاسبه می‌کنند و به صنف اعلام می‌شود. اگر این مبلغ متناسب با درآمد شما باشد باید آن را در زمان مشخص‌شده پرداخت کنید. اما اگر حس کردید این مقدار بیشتر از مقدار متناسب با درآمد شما است، می‌توانید به این مبلغ اعتراض کنید تا فرایند تعیین مقدار مالیات مجددا بررسی شود.

اگر مبلغ درآمد شما، تناسب هزینه و کارکرد و … در چندین سال متوالی رعایت شده باشد، ممکن است بتوانید از تبصره ۱۰۰ یا مالیات مقطوع استفاده کنید.

در نهایت مبلغ مالیات نهایی می‌شود و باید این مبلغ را پرداخت کنید. پرداخت به‌موقع مالیات مزیت‌های مختلفی دارد از جمله معافیت مالیاتی در سال‌های بعد، تخفیف و جوایز مالیاتی و …

تهیه اظهارنامه مالیات اصناف

برای تهیه اظهارنامه مالیاتی باید به نکاتی توجه کنید تا کمترین مشکل در فرایند محاسبه مالیات اصناف ایجاد شود:

• ذکر دقیق تمام هزینه‌ها و درآمدها
• ذکر مبلغ مالیات و درآمد سال قبل
• ارائه تمام فاکتورها حتی برای کم‌ترین هزینه‌ها
• محاسبه استهلاک مالیاتی در اظهارنامه
• ارائه به‌موقع اظهارنامه
• کمک گرفتن از متخصصان مالی و حسابداری
• استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری برای حفظ ریزهزینه‌ها

تبصره ماده ۱۰۰ چه کمکی به اصناف می‌کند؟

با توجه به تورم کشور در سال‌های اخیر، دولت تمهیداتی را برای تسهیل پرداخت مالیات اصناف مختلف در نظر گرفته است. یکی از این قوانین، ماده 100 قانون مالیات است که در قانون بودجه 1401 بیان می‌کند اصناف و صاحبان کسب‌وکار که درآمد آن‌ها (مجموع فروش کالا و خدمات) در سال 1400 تا 30 برابر مبلغ معافیت مالیاتی موضوع ماده 84 ق.م.م (یعنی 30 برابر 480 میلیون ریال که معادل 14.400.000.000 ریال است) باشد، مشمول آن هستند. اما به این نکته مهم توجه داشته باشید که در خرداد 1401، سازمان امور مالیاتی برای مساعدت با اصناف، حد نصاب تبصره ماده 100 را به 100 برابر حداقل درآمد معاف از مالیات افزایش داد؛ بنابراین اصنافی که در سال 1400 کمتر از 4 میلیارد و هشتصد میلیون تومان فروش داشته‌اند می توانند از مزایای تبصره ماده 100 و ارسال فرم تبصره ماده 100 استفاده کنند.

این مودیان در صورتی که تا مهلت مقرر (31 خردا ماه)، فرم استفاده از تبصره ماده 100 را تکمیل و ارسال کنند، از انجام بعضی از تکالیف مالیاتی معاف می‌شوند. مثلا:

• نگهداری اسناد و مدارک موضوع قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحیه مصوب 1394
• تکمیل و ارائه اظهارنامه مالیاتی
• قطعی شدن مالیات تعیین شده سال 1400 برای این مودیان

مودیانی که مجموع فروش کالا و خدماتشان بیشتر از این 4 میلیارد و 800 میلیون باشد باید اظهارنامه را تهیه و ارسال کنند. در غیر اینصورت مشمول جریمه خواهند شد.

• مراجعه به سایت https://ntr.tax.gov.ir/
• تکمیل و ارسال فرم مربوطه به مالیات مقطوع در اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی قبل از پایان خرداد ماه

مبلغ مالیات مقطوع مودیان مشمول تبصره ماده 100 بر اساس اطلاعات موجود در سازمان مالیاتی (اطلاعات موجود و دریافتی از پایگاه اطلاعاتی و وفروش ابرازی) تعیین می‌شود. اگر این مبلغ مورد تایید مودی قرار بگیرد، امکان استفاده از این دستورالعمل را دارد و در صورت عدم تایید، مودی مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی است.

آیا امکان پرداخت اقساطی وجود دارد؟

اگر صاحبان مشاغل امکان پرداخت مالیات مقطوع تبصره ماده 100 را به صورت یکجا تا پایان خرداد ماه 1401 نداشته باشد، می‌تواند به صورت حداکثر 4 قسط مساوی تقسیط نماید.

در سال گذشته فقط گروه‌های شغلی دوم و سوم مشمول استفاده از این دستورالعمل بودند اما امسال هر سه گروه می‌توانند از تبصره ماده 100 استفاده کنند. در سال گذشته اگر جزء مودیانی که سال اول فعالیت‌شان بود محسوب می‌شدید، مشمول استفاده از این دستورالعمل نبودید، اما امسال این شرط هم برداشته شده است.

توجه داشته باشید که طبق بخشنامه شماره 5087/270/د جمع تراکنش‌ها و حساب‌های بانکی مودیان در پرونده‌های مالیاتی لحاظ شده، بنابراین در استفاده از تبصره ماده 100 دقت کنید. میزان مالیات مقطوع پزشکان(مشمول حکم بند ح تبصره 6 قانون) معادل مالیات تعیین شده طبق این دستورالعمل یا مالیات کسر شده آن‌ها، هر کدام که بیشتر باشد تعیین می‌شود.

آخرین مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد 1400 و ثبت شکایات

طبق قانون مالیات های مستقیم همه صاحبین مشاغل باید تا 31 خرداد فرم تبصره ماده 100 یا اظهارنامه مالیاتی خودشان برای اداره امور مالیاتی را ارسال کنند. اما در بعضی از سال‌ها، این زمان تمدید می شود. برای مثال مهلت ارسال اظهارنامه مالیات اصناف 1401 چند نوبت تمدید شد.

پس از جلسه‌ای که وزیر امور اقتصادی و دارایی با رؤسای اتاق‌های اصناف سراسر کشور، انجمن اسلامی بازار تهران، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و رئیس و اعضای فراکسیون اصناف مجلس شورای اسلامی داشت، اعلام شد که مهلت تسلیم اظهارنامه‌های مالیاتی فعالان اقتصادی از جمله همه مغازه‌‌ها و فروشگاه‌ها تا 31 تیر 1401 تمدید شد. در صورتی که هر گونه شکایت مالیاتی داشتید تا 15 تیر می‌توانید اعتراض خودتان را ثبت کنید.

نحوه ثبت اعتراضات و شکایات مالیاتی

در صورتی که به مبلغی که به عنوان مالیات از سمت سازمان امور مالیاتی برای شما اعلام می‌شود اعتراض داشتید باید با رجوع به سایت www.tax.gov.ir درخواست اعتراض خودتان را ثبت کنید و در مدت زمانی که توسط سازمان مالیاتی اعلام می‌شود به شکایت مالیاتی شما رسیدگی خواهد شد. برای اینکه مراحل ثبت شکایت و اعتراض مالیاتی را به طور کامل یاد بگیرید، بر روی لینک زیر کلیک کنید و فایل آموزشی ثبت شکایت مالیاتی اصناف را دانلود کنید:

محاسبه مالیات اصناف با نرم افزار حسابداری فروشگاهی دشت

با استفاده از نرم افزار فروشگاهی دشت همکاران سیستم، می‌توانید تمامی امور مالی خود را به راحتی مدیریت کنید. در دنیای پر از رقابت امروز، با استفاده از یک نرم افزار حسابداری ساده و دقیق می‌توان فرآیندهای مالی و حسابداری را با دقت و سرعت بیشتری انجام داد. دو دهه تجربه درخشان حضور در صنعت حسابداری و مالی کشور در کنار ارائه انواع نرم افزار حسابداری شرکتی، فروشگاهی و خدماتی، سپیدار سیستم را به انتخاب اول کسب و کارها تبدیل کرده است.

شماره 02181022000 پل ارتباطی شما با سپیدار سیستم است. کارشناسان فروش سپیدار مشتاق شنیدن صدای گرم شما و پاسخگویی به سؤالات شما در مورد انواع نرم افزارهای حسابداری هستند.