اگر کارمند باشید مطمئنا تا به حال بارها عبارت سختی کار را شنیده‌اید. از بین مشاغل مختلف، برخی از آن‌ها با فشارها و تنش‌های مختلف فیزیکی و روانی روبه‌رو هستند. این فشارها سلامت افراد را از جنبه‌های مختلف جسمی و روحی تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین دولت با هدف جبران این زیان‌ها مزایایی را برای افراد مشغول در این حرفه‌ها در نظر می‌گیرد که با عنوان سختی کار شناخته می‌شود.
کارگران برای دریافت مزایای سختی کار باید درخواست خود را ثبت کنند. در ادامه این مقاله ابتدا سختی کار را بررسی کرده و در ادامه درباره مدارک و مراحل ثبت درخواست و نحوه پرداخت مزایای آن صحبت خواهیم کرد. اگر این سوال برای شما هم پیش آمده که «چگونه بفهمیم سختی کار داریم؟»، خواندن ادامه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
سختی کار چیست؟ تعریف سختی کار در قانون
پیش از پاسخ دادن به سوال «چگونه بفهمیم سختی کار داریم؟»، ابتدا بهتر است با مفهوم سختی کار به‌طورکامل آشنا شوید. برخی از مشاغل که با عنوان مشاغل سخت و زیان آور شناخته می‌شوند، شامل پرداخت سختی کار خواهند شد. طبق تبصره ۲ اصلاحی ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی، کارهای سخت و زیان آور به مشاغلی گفته می‌شود که در آن عوامل مختلف از جمله فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی در محیط کار با استانداردهای معمول مطابقت ندارد. کارگران مشغول در این حوزه‌ها تنش‌هایی بیشتر از ظرفیت طبیعی انسان‌های مختلف، از نظر جسمی و روانی، را بهصورت دائمی در ساعات کاری تحمل می‌کنند.
در نتیجه اشتغال در این حوزه‌ها، کارگر بیماری‌ها و صدمات متفاوتی را تجربه خواهد کرد. به همین دلیل قانون‌گذاران به منظور جبران فشارها و عوارض ناشی از کار، مزایای خاصی را برای کارگران در این مشاغل در نظر گرفته‌اند. مجموع این مزایا با عبارت سختی کار شناخته می‌شوند. دستمزد افراد در مشاغل سخت و زیان آور بسته به نوع شغل متفاوت خواهد بود.
معرفی کارهای سخت و زیان آور؛ بررسی لیست مشاغل سختی کار
مشاغل سخت و زیان آور به دو گروه الف و ب تقسیم می‌شوند:
- گروه الف: مشاغل گروه الف با وجود این که ماهیتی سخت و زیان آور دارند، با این حال با در نظر گرفتن تمهیدات ایمنی و بهداشتی، میتوان سختی‌ها و عوارض ناشی از این کارها را به‌طور کامل حذف کرد یا تا حدودی کاهش داد.
- گروه ب: مشاغل سخت و زیان آور گروه ب، حتی با در نظر گرفتن تمهیدات ایمنی، بهداشتی و فنی از میزان سختی و عوارض آن‌ها کاسته نخواهد شد. اگر کارفرما این تدابیر را انجام دهد، فقط تا حدود کمی از سختی و زیان آوری شغل کم خواهد کرد.
محاسبه پاداش و مزایای مادی مشاغل سخت و زیان آور با استفاده از بهترین نرم افزار حقوق و دستمزد امکان‌پذیر خواهد بود. از جمله کارهای سخت و زیان آور بهصورت کلی، بدون در نظر گرفتن گروه آن‌ها، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کار در معدن
- کار استخراج
- کار در مخازن سربسته
- کار در مجاورت کوره‌های ذوب
- کارگرهای مشغول به کار در دامداری‌ها و طیور
- کار در ارتفاع
- کار روی دکل‌ها برق
- کار با مواد رادیواکتیو
- کار در محیط‌های خاص مانند: ندامتگاه و زندان و مراکز روان‌درمانی
- آتش نشانی
- خبرنگاری
- رانندگان حمل‌ونقل بار و مسافران در و برون شهری
علاوه‌بر این، حتی برخی کارها در حوزه پزشکی نیز جزو کارهای سخت و زیان آور محسوب می‌شوند؛ از جمله هوشبری، مامایی، فوریت‌های پزشکی و کارشناس علوم آزمایشگاهی.
البته بسیاری از مشاغل دیگر نیز در لیست مشاغل سختی کار قرار می‌گیرند. هیچ معیار مشخصی برای فهمیدن این سوال که چگونه بفهمیم سختی کار داریم، وجود ندارد.
قانون جدید سختی کار 25 سال
این قانون جدید مرتبط با بازنشستگی مشاغل سخت بعد از 20 یا 25 سال سابقه است. بر طبق این قانون اگر شغل شما متناوب و غیر پیوسته باشد و عنوان شغلی شما از بین مشاغل سخت و عادی تغییر کند، با داشتن 25 سال سابقه بیمه، بازنشستگی خواهید داشت و مشمول مزایای حقوق 30 روز خواهید بود. اما اگر شغل شما پیوسته از مشاغل سخت باشد بعد از 20 سال بازنشسته می‌شوید و مزایای 30 روز حقوق را دریافت خواهید کرد.
محاسبه آنلاین 4 درصد سختی کار
بنابر ماده 14 آیین‌نامه اجرایی و تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید 4% مستمری برقراری بیمه شده به نسبت سنوات اشتغال را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند. این مبلغ 4درصد حق بیمه مشاغل سخت در زمان بازنشستگی و بعد از تایید کمیته استانی به کارفرما ابلاغ می‌شود و او باید مبلغ بیمه را پرداخت کند.
برای محاسبه آنلاین 4درصد سختی کار کافی‌ست از فرمول زیر استفاده کنید:
مقدار پایه ثابت حقوق * 0.04
اگر به هر دلیلی کارفرما از پرداخت این مبلغ سرباز بزند، کارجو باید مراتب را به سازمان تامین اجتماعی یا دیوان عالی کشور ارائه دهد. در برخی موارد افراد خود نسبت به پرداخت این هزینه اقدام می‌کنند که اصولا مطابق با قانون نیست.
قانون سختی کار 7300 روز
قانون 7هزار و 300 روز اشتغال در مشاغل سخت همان مدت زمان معادل 20 سال سابقه کار است که افراد بعد از این مدت زمان شامل قانون بازنشستگی خواهند شد. بهعبارتی باید 7300 روز در یک یا چند شغل زیانآور در یک یا چند کارگاه کار کرده باشند.
ثبت درخواست برای پرداخت سختی کار
اکنون که پاسخ سوال «چگونه بفهمیم سختی کار داریم» را یافتید، باید با مراحل ثبت درخواست برای دریافت سختی کار آشنا شوید. برای ثبت درخواست ابتدا باید سوابق بیمهای و مدارک لازم برای سختی کار را جمعآوری کنید. پس از آن میتوان با مراجعه حضوری به اداره کار، برای ثبت درخواست سختی کار اقدام کرد. البته مراجعه حضوری تنها روش پیگیری سختی کار نیست؛ متقاضیان میتوانند با ورود به سامانه ثبت نام اینترنتی سختی کار به نشانی sakht.mcls.gov.ir نسبت به ثبت درخواست خود اقدام کنند.
پس از ورود و ثبت نام در سایت سختی کار ، باید اطلاعات مختلفی از جمله اطلاعات شناسنامه‌ای، کد ملی، شماره بیمه تامین اجتماعی، کد شعبه و اطلاعات کارگاه‌هایی که در آن‌ها مشغول به کار بوده‌اید، را در کادرهای مربوطه وارد کنید. مرحله‌به‌مرحله پیش بروید و روی دکمه ثبت نهایی ضربه بزنید.
بعد از ثبت نهایی، یک کد رهگیری برای شما صادر خواهد شد که باید آن را در جایی مطمئن نگه‌داری کنید. این کد برای پیگیری سختی کار با کد ملی بعد از بررسی درخواست نیاز خواهد شد. همان‌طور که حق ماموریت تحت شرایط خاصی به کارمندان تعلق می‌گیرد، سختی کار نیز پس از بررسی‌های لازم و به افراد مشخصی داده می‌شود.
پیگیری سختی کار با کد ملی
برای پیگیری مشاغل سخت و زیانآور کافی‌ست به آدرس https://sakht.mcls.gov.ir/ مراجعه کنید و کد رهگیری یا کد ملی را وارد کنید و وضعیت درخواست خود را پیگیری کنید.
مدارک لازم برای سختی کار
قانون سختی کار برای متقاضیان شامل ارسال مدارک مورد نیاز و اثبات‌کننده می‌باشد. طبق قانون جدید 1403، مراحل ثبت درخواست و ارسال مدارک بهصورت اینترنتی است.
برای دانلود فرم درخواست سختی کار کلیک کنید
مدارک مورد نیاز:
- شناسنامه
- کارت ملی
- سوابق بیمه متقاضی
- تصویر اول دفترچه بیمه تامین اجتماعی
جواب سختی کار چقدر طول میکشد؟ پیگیری اعتراض به سختی کار
بعد از ثبت درخواست در سایت سختی کار، میتوان روند پیگیری درخواست را مشاهده کرد. پس از بررسی درخواست نتیجه در قسمت اعلام نتیجه رای کمیته بدوی نمایش داده می‌شود. زمان مشخصی برای اعلام نتیجه بررسی درخواست سختی کار نمی‌توان در نظر گرفت.
بهطورکلی، تعداد پروندههای درخواست سختی کار بسیار بالا است؛ در نتیجه اعلام نتیجه ممکن است تا یک سال نیز به طول بیانجامد. اگر نتیجه درخواست بیش از ۳ ماه طول کشید، میتوانید به دفاتر اداره کار مراجعه کرده و درخواست خود را بهصورت حضوری پیگیری کنید.
در صورتی‌که به رای صادره از سوی کمیته بدوی اعتراض داشته باشید، ۱۵ روز اداری پس از ابلاغ و درج نتیجه در سامانه سخت و زیان آور، میتوان نسبته به پیگیری اعتراض به سختی کار اقدام کرد.
کارگرانی که مشغول به کارهای سخت و زیان آور هستند باید نسبت به این موضوع آگاه باشند که نحوه محاسبه اضافه کاری برای این افراد با مشاغل دیگر متفاوت است و هیچ اعتراضی نسبت به آن وارد نیست؛ در واقع، افراد مشغول در کارهای سخت و زیان آور نمی‌توانند اضافه کاری داشته باشند.
مبلغ سختی کار چقدر است؟ قانون جدید سختی کار ۲۵ سال
در اینجا باید به یک ابهام پاسخ دهیم، عبارتی تحت عنوان مبلغ سختی کار وجود ندارد. مبلغی که برای سختی کار پرداخت می‌شود در واقع درصدی از حق بیمه کارگر است. مطابق با قانون، کارفرمای افرادی که ۲۰ سال بهصورت متوالی در یک کار سخت و زیان آور یا ۲۵ سال متناوب در مشاغل سخت و زیان آور مختلف، فعالیت کرده‌اند، موظف به پرداخت ۴ درصد حق بیمه بیشتر برای این افراد هستند.
با مثالی ساده‌تر اگر کارفرمایان در مشاغل عادی ۲۳ درصد از حق بیمه کارمندان خود را پرداخت می‌کنند، کارفرمایان در مشاغل سخت و زیان آور باید ۲۷ درصد از حق بیمه کارگر خود را پرداخت کنند.
قانون جدید سختی کار ۲۵ سال، با قانون سال‌های قبل تفاوتی ندارد؛ به موجب این قانون، کارگرانی که ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال متناوب در شغلی سخت و زیان آور فعالیت کرده و مبالغی از جمله حق بیمه و مالیات حقوق را پرداخت کرده باشند، بدون هیچ نوع شرایط سنی میتوانند برای بازنشستگی درخواست کنند.
چگونه بفهمیم سختی کار داریم؟
در قانون سختی کار، یکی از اصلی‌ترین معیارهای تشخیص، قرارگیری در جوار عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی است. بهعلاوه که غیراستاندارد بودن محل کار و تجربه تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت‌های طبیعی؛ شغل را در زمره مشاغل سخت قرار می‌دهد.
اگر شغل شما شرایط بالا را دارد که سختی کار به شما تعلق می‌گیرد. اگر می‌خواهید درخواست سختی کار دهید یا استعلام بگیرید که آیا میتوانید در لیست مشاغل سخت باشید یا نه باید به سامانه اینترنتی تامین اجتماعی یا کارگزاری‌های تامین اجتماعی مراجعه کنید. برای ثبت درخواست در کمیته سختی کار دو فاکتور سن متقاضی و سابقه بیمه را ملاک قرار می‌دهند.
محاسبه آسان حق بیمه سختی کار با نرم افزار حسابداری
در این مقاله به سوال «چگونه بفهمیم سختی کار داریم؟» پاسخ دادیم. برای این که بدانید شغل شما مشمول قانون سختی کار خواهد شد یا خیر، باید درخواست خود را از طریق سایت سختی کار ثبت کنید. نتیجه این درخواست در کمیته کارشناسان مربوطه و پس از بررسی سوابق و شرایط محیط کار اعلام می‌شود. در صورت تایید درخواست، میزان حق بیمه سختی کار محاسبه و توسط کارفرما پرداخت خواهد شد.
کارفرمایان میتوانند برای محاسبه حقوق، مالیات و حق بیمه از نرم افزار حسابداری سپیدار سیستم استفاده کنند. این نرم افزار در محاسبه بسیار دقیق عمل کرده و زحمت حسابدار و کارفرما را به‌شدت کاهش می‌دهد.
سوالات متداول
چگونه برای دریافت سختی کار درخواست ثبت کنیم؟
برای ثبت درخواست ابتدا باید سوابق بیمهای و مدارک لازم برای سختی کار را جمعآوری کنید. پس از آن میتوان با مراجعه حضوری به اداره کار، برای ثبت درخواست سختی کار اقدام کرد. البته مراجعه حضوری تنها روش پیگیری سختی کار نیست؛ متقاضیان میتوانند با ورود به سامانه ثبت نام اینترنتی سختی کار به نشانی sakht.mcls.gov.ir نسبت به ثبت درخواست خود اقدام کنند.در این مقاله به بررسی مراحل ثبت درخواست آن پرداخته ایم.
جواب سختی کار چقدر طول میکشد؟
بهطورکلی، تعداد پروندههای درخواست سختی کار بسیار بالا است؛ در نتیجه اعلام نتیجه ممکن است تا یک سال نیز به طول بیانجامد. اگر نتیجه درخواست بیش از ۳ ماه طول کشید، میتوانید به دفاتر اداره کار مراجعه کرده و درخواست خود را بهصورت حضوری پیگیری کنید.
مبلغ سختی کار چقدر است؟
مبلغ سختی کار در حالت عمومی معنایی ندارد و منظور از مبلغ پرداختی این مشاغل، 4% حق بیمه بیشتر است که کارفرمای این مشاغل باید برای نیروی کار خود پرداخت کند. یعنی اگر در حالت عادی 23% است، بیمه سهم کارفرمای مشاغل سخت برابر با 27% خواهد بود.
قانون ساعت کاری برای مشاغل سخت چند ساعت در روز است؟
بر طبق ماده 42 قانون کار ساعات اداری افراد مشغول به کارهای سخت نباید بیشتر از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته باشد.
اعتبار حکم سختی کار چقدر اعتبار دارد؟
معمولا اجرای آرای مشاغل سخت و زیانآور دو سال اعتبار دارد.
آدرس سامانه مشاغل سخت و زیان آور چیست؟
برای ورود به سامانه مشاغل ساخت یا همان سامانه جامع روابط کار به https://srk.mcls.gov.ir/auth مراجعه کنید.
بعد از تایید سختی کار چه باید کرد؟
فرض کنید شما درخواست سختی کار (فرم شماره 1 مشاغل سخت) را به کمیته استانی ارائه داده‌اید؛ اگر این درخواست مورد تایید کمیته واقع شود و با وجود اعتراض کارفرما به تصمیم کمیته بدوی باز هم شغل مطابق قانون 7300 روز، در لیست مشاغل سخت باشد، آن شغل قطعی جزو مشاغل سخت و زیانآور خواهد بود و فرد متقاضی از تمام حقوق مربوطه برخوردار خواهد بود.