استانداردهای حسابداری مستقل چیست و حسابداران مستقل چه خط مشی‌هایی در بررسی امور مالی شرکت‌ها دارند؟ حسابدار مستقل کسی است که خارج از یک ارگان یا شرکت، به بررسی حساب‌های مالی آن مجموعه پرداخته و خدماتی حرفه‌ای به آنها ارائه می‌کند. حسابداران مستقل می‌توانند شامل یک شخصیت حقیقی یا حتی یک مجموعه حسابداری باشند که مدیران شرکت‌های مختلف با عقد قرارداد با آنها، حساب‌های مالی شرکت خود را در اختیارشان می‌گذارند. در این مقاله از سپیدار سیستم قصد داریم تمام خط قوانین و مقرراتی که حسابداران مستقل باید در قالب استانداردهای حسابداری رعایت کنند، به شما بگوییم.
حسابدار مستقل کیست؟
در دنیای امروز بیشتر حسابداران به جای استخدام در شرکت‌های مختلف، مؤسسات مخصوص خود را که از چندین حسابدار تشکیل می‌شود، ایجاد کرده و امور حسابداری مستقل را انجام می‌دهند. یک حسابدار مستقل علاوه بر اینکه وظیفه اظهار نظر درباره صحت امور مالی یک مجموعه را دارد باید بتواند در مورد چگونگی جریان‌های مالی یک مجموعه نیز مطالعه داشته و اقدام به ارزیابی نتایج مالی آن کند.
در ادامه لیستی از برخی وظایف حسابداران مستقل را برایتان قرار می‌دهیم تا با آنها بیشتر آشنا شوید:
- عملیات حسابرسی
- خدمات حسابداری
- تهیه و تنظیم سیستم‌های حسابداری
- مشاوره در امور مالیاتی
- تهیه گزارش‌های اختصاصی برای بانک‌ها
- رسیدگی به اوراق بهادار و ….
هدف از به‌کارگیری حسابداران مستقل چیست؟
حسابداران مستقل درباره گزارش‌های مالی یک مجموعه، با بررسی‌های حرفه‌ای و کارشناسانه و با توجه به استانداردهای حسابداری مستقل، اظهار نظر می‌کنند. در واقع بیشتر شرکت‌ها از حسابدارهای مستقل کمک می‌گیرند تا مدیریت را از مالکیت در واحدهای اقتصادی سهام عام جدا کرده و پیچیدگی فعالیت‌های مالی در این واحدها را از بین ببرند.
این حسابدارها ادای مالی مدیران واحدهای اقتصادی سهامی عام را نیز بررسی و نظرات کارشناسانه خود را درباره آنها می‌دهند. در این واحدها پای سود بیشتر سهام‌داران در میان است و برای همین اهمیت دارد که از یک کارشناس حرفه‌ای در امور حسابداری مستقل کمک بگیرید. حسابدارهای مستقل در واقع کمک می‌کنند تا اعتبار گزارش‌های مالی یک شرکت بر اساس استانداردهای حسابداری مستقل بیشتر شده و مراجع ذی‌ربط به اطلاعات مالی اطمینان بیشتری کنند.
گاهی اوقات به دلایل مختلف مثل ضعف واحد حسابداری یک شرکت یا اشتباهات رایج دیگر، صورت‌های مالی به درستی تنظیم نشده و با واقعیت تفاوت زیادی دارند. حالا اگر این اطلاعات مالی به دست مدیریت برسد و آنها بر اساس این گزارش‌ها تصمیماتی برای شرکت بگیرند، قطعاً در آینده دچار ضررهای جدی می‌شوند. برای همین اهمیت زیادی دارد که صورت‌های مالی توسط شخصی ثالث و غیر ذی‌نفع بررسی گردند تا داده‌ها و اطلاعات اعتبارسنجی شوند.
وظایف حسابدار مستقل چیست؟
اما یک حسابدار مستقل چه وظایفی دارد و برای چه اموری باید استانداردهای حسابداری مستقل را در نظر بگیرد؟ در ادامه لیستی از مهم‌ترین وظایف این حسابدارها را به شما می‌گوییم:
- کنترل گردش‌های مالی حساب‌های بانکی شرکت‌ها
- کنترل بودجه‌ها و هزینه‌های شرکت
- کنترل صورت‌های مالی که در رابطه با حقوق کارمندان و جزئیات پرداخت آن هستند
- کنترل امور انبارگردانی و بررسی ورود و خروج کالا و همچنین سندهای موجود
حسابدار مستقل چه گزارش‌هایی ارائه می‌کند؟
انواع گزارش حسابداری مستقل می‌تواند شامل اظهار نظرهای مختلفی باشد که در ادامه توضیحی کوتاه در مورد هر یک می‌دهیم:
- اظهار نظر مقبول: اگر صورت‌های مالی بر اساس استانداردهای حسابداری مستقل تهیه و تنظیم شوند، اظهار نظر مقبول است
- اظهار نظر مشروط: در اظهار نظر مشروط صورت‌های مالی انحراف داشته و مطابق با استانداردهای حسابداری نیستند
- اظهار نظر مردود: زمانی که صورت‌های مالی مصرف‌کننده را دچار اشتباه کنند، اظهار نظر مردود است
- عدم اظهار نظر: اگر در فرایند بررسی امور مالی شرکت‌ها و مجموعه‌ها محدودیتی اساسی ایجاد شود، در این صورت حسابدار مستقل عدم اظهار نظر می‌کند. در واقع زمانی که در روند بررسی امور مالی شرکت‌ها ابهامات زیادی وجود داشته باشد، حسابدار مجبور می‌شود عدم اظهار نظر کند.
استانداردهای حسابداری مستقل چیست؟
حالا می‌خواهیم در ادامه درباره استانداردهای حسابداری مستقل حرف بزنیم که برای حسابدارها چارچوب تعیین کرده و باعث می‌شوند تا آنها اطلاعات و گزارش‌های مالی معتبری تهیه و تنظیم کنند.
پرکاربردترین استاندارهای حسابداری مستقل کدام‌اند؟
استانداردهای حسابداری پر کاربرد در زمینه حسابداری مستقل به شرح زیر است:
استاندارد شماره 3: درآمد عملیاتی
درآمـد عملیاتی عبـارت است از درآمدی کـه از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می‌گردد و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حق‌الزحمه، سود تضمین شده، سود سهام و حق امتیاز مورد اشاره قرار می‌گیرد.
مبحث اصلی در حسابداری درآمد عملیاتی عمدتاً معطوف به تعیین زمان شناخت درآمد عملیاتی است. درآمد عملیاتی زمانی شناسایی می‌شود که شواهد کافی مبنی‌بر وقوع یک جریان آتی ورودی منافع اقتصادی وجود داشته باشد (جریان منافع اقتصادی مرتبط با درآمد عملیاتی به درون واحد تجاری محتمل باشد) و این منافع را بتوان به‌گونه‌ای اتکاپذیر اندازه‌گیری کرد.
استاندارد شماره 4: ذخایر، بدهی‌ها و دارایی‌های احتمالی
هدف استاندارد حسابداری شماره 4 اطمینان از به‌کارگیری معیارهای شناخت و مبانی اندازه‌گیری مناسب در مورد ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی و نیز افشای اطلاعات کافی در یادداشت‌های توضیحی برای درک بهتر ماهیت، زمان‌بندی و مبلغ آنها توسط استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی است.
استاندارد شماره 16: آثار تغییر در نرخ ارز
هدف استاندارد حسابداری شماره 16 این است که تسعیر معاملات ارزی و عملیات خارجی به نحوی صورت گیرد که نتایج آن عموماً با آثار تغییرات نرخ ارز بر جریان‌های وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه آن هماهنگی داشته باشد و این اطمینان را ایجاد کند که صورت‌های مالی تصویری مطلوب از نتایج عملکرد ارائه می‌دهد. همچنین، صورت‌های مالی تلفیقی، نتایج مالی و ارتباط اقلام را به‌گونه‌ای که در صورت‌های مالی ارزی قبل از تسعیر نشان داده شده است، منعکس کند.
به‌کارگیری اصول و استانداردهای حسابداری رایج در تهیه گزارش‌ها
اصول حسابداری یک چارچوب مشخص برای حسابدارها مشخص می‌کنند تا بر اساس آنها گزارش‌ها ایجاد شوند. در ادامه مهم‌ترین اصولی که حسابدارهای مستقل باید آنها را در نظر بگیرند، لیست خواهیم کرد:
- اصل قوام
- اصل هزینه
- اصل نهاد اقتصادی
- اصل افشای کامل
- اصل استمرار
- اصل انطباق
- اصل اساسی
- اصل واحد پولی
- اصل قابلیت اطمینان
- اصل تأیید درآمد
- اصل دوره زمانی
همچنین حسابدار مستقل باید از استانداردهای حسابداری رایج در کشور ایران که شامل 42 مورد می‌شوند مطلع باشد.
اطلاعات کامل درباره قوانین مالی و محاسباتی
قوانینی مالی و محاسباتی مختلفی وجود دارد که جزو استانداردهای حسابداری مستقل هستند و هر حسابدار باید از آنها آگاه باشد که در ادامه لیستی از این قوانین را برایتان قرار می‌دهیم:
- قانون مالیات‌های مستقیم
- قانون ایجاد واحدهای مالی و حسابرسی
- قانون تجارت
- قانون محاسبات عمومی کل کشور
حسابداری مستقل، راهی مناسب برای بررسی صورت‌های مالی شرکت‌ها
در این مطلب به طور کامل درباره حسابدارهای مستقل و وظایفشان حرف زدیم و استانداردهای حسابداری مستقل را نیز به شما معرفی کردیم. حال با درک استانداردها و چارچوب‌هایی که حسابداران مستقل در بررسی امور مالی شرکت‌ها دارند، بهتر می‌توانید از حسابدارهای درون سازمانی یا حسابدارهای مستقل برای بررسی صورت‌های مالی شرکت خود کمک بگیرید.
اگر نیاز است تا گزارش‌های مالی شرکتتان توسط شخصی خارج از سازمان بررسی و اعتبارسنجی شوند، حسابداران مستقل کمک زیادی در این زمینه به شما می‌کنند اما اگر نیازی به این کار نیست و مجموعه‌تان حسابدار داخلی دارد، می‌تواند با تکیه بر علم و دانش همان حسابدار داخلی گزارش‌های مالی شرکتتان را تنظیم کنید.
سخن پایانی
ما در وبلاگ سپیدار سیستم مقالاتی را به موضوع حسابرسی اختصاص دادیم که می‌توانید آنها را مطالعه کنید. در ضمن در صورت داشتن هرگونه سئوالی آن را در قسمت دیدگاه‌ها مطرح کنید تا کارشناسان ما پاسخ لازم را در این زمینه ارائه نمایند.
سوالات متداول
حسابدار مستقل کیست؟
یک حسابدار مستقل علاوه بر اینکه وظیفه اظهار نظر درباره صحت امور مالی یک مجموعه را دارد باید بتواند در مورد چگونگی جریان‌های مالی یک مجموعه نیز مطالعه داشته و اقدام به ارزیابی نتایج مالی آن کند.
پرکاربردترین استاندارهای حسابداری مستقل کدام‌اند؟
استانداردهای حسابداری پر کاربرد در زمینه حسابداری مستقل 3،4، 16 هستند.