کسب‌وکارها همواره به‌دنبال بهینه‌سازی سرمایه در گردش خود هستند. جریان نقدی یک شرکت رگ حیاتی عملیات آن است. به همین خاطر درک نقدینگی برای شرکت‌هایی که با حاشیه کم کار می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است و به مدیریت بهتر کسب‌وکار کمک می‌کند. نقدینگی به توانایی یک شرکت در انجام تعهدات کوتاه‌مدت خود مانند پرداخت صورت‌حساب‌ها، حقوق و دستمزد و همچنین تعهدات بلندمدت مانند بازپرداخت وام و افزایش سرمایه اشاره دارد.
در این مقاله به سوال مدیریت نقدینگی چیست پاسخ می‌دهیم و اهمیت آن را در کسب‌وکارها بیان می‌کنیم. امیدواریم با مطالعه مقاله پیش رو از کلیدی‌ترین نکات مرتبط به مدیریت نقدینگی آگاه شوید.
مدیریت نقدینگی چیست؟ شاهرگ مدیریت مالی در کسب‌وکار
مدیریت نقدینگی یک فرایند فعال برای حصول اطمینان از وجود وجه نقد در شرکت برای انجام تعهدات مالی در سررسید است. از جمله تعهدات مالی یک شرکت می‌توان به پرداخت حداقل دستمزد و صورت‌حساب‌ها اشاره کرد. مدیریت نقدینگی یکی از اجزای حیاتی عملکرد مالی است؛ زیرا به‌طورمستقیم بر سرمایه در گردش شرکت تاثیر می‌گذارد.
سرمایه در گردش را می‌توان به‌عنوان تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌های جاری یک شرکت تعریف کرد. اگر شرکتی سرمایه در گردش مثبتی داشته باشد، دارایی‌های آن از بدهی‌ها بیشتر بوده و این به‌معنای سلامت مالی شرکت است. از سوی دیگر، سرمایه در گردش منفی نشان می‌دهد که بدهی‌های شرکت بیشتر از دارایی‌های آن است و در معرض خطر برآورده نکردن تعهدات مالی خود قرار دارد.
بررسی فرایند مدیریت نقدینگی در کسب و کار
کسب‌وکارها برای مدیریت نقدینگی یا کسب اطمینان درباره انجام تعهدات مالی در بازه زمانی مشخص باید اقداماتی انجام دهند که عبارت‌اند از:
- پیش‌بینی وجه نقد: زمانی که کسب‌وکارها بتوانند نیازهای نقدی آینده خود را پیش‌بینی کنند، قادر به انجام اقدامات لازم برای تامین بودجه موردنیازشان در آینده خواهند بود. این اقدامات ممکن است شامل گرفتن وام یا افزایش فروش برای کسب درآمد بیشتر باشد.
- مدیریت تعهدات و سرمایه‌گذاری‌های بدهی کوتاه‌مدت: برای داشتن جریان نقدی سالم، مدیریت بدهی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت بسیار مهم است. این مورد شامل پرداخت به‌موقع بدهی‌ها و نظارت دقیق بر سرمایه‌گذاری‌ها برای اطمینان از عملکرد موردانتظار می‌شود.
- ارزیابی خطوط اعتباری: خط اعتباری نوعی منبع مالی است که در مواقع اضطراری مانند هزینه‌های غیرمنتظره یا شکاف‌های کوتاه‌مدت جریان نقدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بهینه‌سازی فرایندهای حساب‌های قابل‌دریافت و قابل‌پرداخت: یک استراتژی مدیریت نقدینگی موثر شامل ساده‌سازی فرایند صورت‌حساب و وصول به‌منظور اطمینان از دریافت به‌موقع پرداخت‌ها و همچنین بهره‌گیری از تخفیف‌های پرداخت اولیه در صورت امکان است.
هرچند مدیریت نقدینگی بخش مهمی از مدیریت مالی محسوب می‌شود، اما علم دقیقی نیست. به همین خاطر همیشه درجه‌هایی از عدم اطمینان هنگام پیش‌بینی و تصمیم‌گیری تجاری در مورد بهترین نحوه مدیریت نقدینگی شرکت وجود خواهد داشت. کسب‌وکارها با اتخاذ یک رویکرد فعال و داشتن یک برنامه، می‌توانند خطر برآورده نکردن تعهدات خود را به حداقل برسانند و از وجود پول نقد برای رفع نیازهای کوتاه‌مدت و بلندمدت مطمئن شوند.
یکی از هزینه‌هایی که شرکت‌ها باید برای پرداخت آن برنامه‌ریزی کنند، مالیات است. افراد حقیقی و حقوقی مشمول مالیات با مراجعه به سامانه مودیان مالیاتی می‌توانند برنامه‌ریزی قابل پیش‌بینی برای پرداخت مالیات خود داشته باشند.
آشنایی با انواع نقدینگی؛ پیش‌نیاز برنامه‌ریزی مدیریت نقدینگی
درک انواع نقدینگی برای اطمینان از برآورده شدن همه نیازهای شرکت اهمیت دارد. این موضوع هنگامی که یک شرکت در حال برنامه‌ریزی استراتژی مدیریت نقدینگی است، اهمیت بیشتری نیز پیدا می‌کند. در ادامه انواع نقدینگی را توضیح می‌دهیم:
- نقدینگی دارایی: دارایی درصورتی نقد محسوب می‌شود که بتوان آن را به‌سرعت، به‌آسانی و بدون متحمل شدن زیان قابل‌توجه به وجه نقد تبدیل کرد. وجوه نقد موجود و سرمایه‌گذاری در ابزارهای بدهی کوتاه‌مدت جزو دارایی‌های نقدی محسوب می‌شود.
- نقدینگی بازار: بالا بودن نقدینگی بازار (market liquidity) به این معناست که خریدار و فروشندگان متعددی در بازار وجود دارد و قیمت دارایی‌ها نسبتا ثابت است. نقدینگی بازار هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا این موضوع بر میزان آسانی خرید یا فروش دارایی تاثیر می‌گذارد.
- نقدینگی حسابداری: نقدینگی حسابداری به توانایی شرکت در تامین هزینه‌های عملیاتی روزانه خود مانند هزینه‌های حقوق و دستمزد و موجودی اشاره دارد.
نقدینگی حسابداری مهم‌ترین نوع نقدینگی است؛ زیرا این نوع از نقدینگی به‌طورمستقیم بر توان پرداخت بدهی شرکت تاثیر می‌گذارد. از مهم‌ترین انواع بدهی‌هایی که شرکت‌ها باید توان پرداخت آن را داشته باشند، مالیات از جمله مالیات بر حقوق است. رسیدگی به این موارد ذیل وظایف حسابدار شرکت قرار می‌گیرد.
دلیل اهمیت مدیریت نقدینگی برای کسب‌وکارها
مدیریت نقدینگی رگ حیاتی عملیات سازمان محسوب می‌شود و توانایی شرکت برای انجام تعهدات مالی را تضمین می‌کند. به‌عنوان مثال، در مدیریت نقدینگی قیمت هر ساعت اضافه کار برای کلیه کارمندان باید به‌درستی محاسبه و برای پرداخت آن برنامه‌ریزی شود. از مهم‌ترین دلایل اهمیت مدیریت نقدینگی برای کسب‌وکارها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- اهمیت مدیریت نقدینگی در مدیریت زنجیره تامین: مدیریت زنجیره تامین فرایند هماهنگی جریان کالاها و منابع از تامین‌کنندگان به مشتریان است. این فرایند شامل مدیریت چندین بخش متحرک ازجمله مواد خام، موجودی، محصولات نهایی، حمل‌ونقل و تدارکات می‌شود. اختلال در زنجیره تامین منجر به افزایش هزینه‌ها، کاهش فروش و کاهش سود خواهد شد. به همین خاطر شرکت‌ها باید برای مدیریت هرگونه اختلال احتمالی، یک برنامه مدیریت نقدینگی داشته باشند. مدیریت نقدینگی در این بخش شامل داشتن یک صندوق اضطراری برای پوشش هزینه‌های غیرمنتظره و حفظ خطوط اعتباری است.
- اهمیت مدیریت نقدینگی جریان نقدی: برای بسیاری از کسب‌وکارها جریان نقدی مایه حیات عملیات آن‌ها است. به همین خاطر شرکت‌ها باید همواره از وجود پول نقد کافی برای انجام تعهدات مالی خود اطمینان داشته باشند. حتی کسب‌وکارهایی که به‌خوبی مدیریت می‌شوند، ممکن است به‌دلیل شرایط پیش‌بینی‌نشده، هرازگاهی با مشکلات جریان نقدی مواجه شوند. ازهمین‌رو مدیریت نقدینگی برای مواجهه با چنین مشکلاتی ضرورت دارد.
با مدیریت فعال ریسک نقدینگی، کسب‌وکارها می‌توانند تاثیر اختلالات ورودی و خروجی نقدینگی را به حداقل برسانند و از در اختیار داشتن وجوه لازم برای پرداخت هزینه‌های روزانه مطمئن شوند. بعضی از شیوه‌های مدیریت نقدینگی مانند نظارت دقیق بر فرایندهای حساب‌های قابل‌دریافت و قابل‌پرداخت و افزایش فروش برای ایجاد درآمد بیشتر انجام می‌شود.
ارزیابی نقدینگی چگونه انجام می‌شود؟
تحلیل‌گران مالی اغلب از نسبت‌های نقدینگی برای ارزیابی نقدینگی شرکت استفاده می‌کنند. این نسبت‌ها دارایی‌های جاری شرکت را با بدهی‌های جاری آن مقایسه می‌کند. در ادامه به بررسی نسبت‌های نقدینگی می‌پردازیم:
- نسبت جاری: این نسبت توانایی شرکت در پرداخت تعهدات کوتاه مدت خود با دارایی‌های جاری را اندازه‌گیری می‌کند. نسبت جاری ساده‌ترین و رایج‌ترین روش برای محاسبه نقدینگی یک شرکت است که دارایی‌های جاری شرکت را بر بدهی‌های جاری آن تقسیم می‌کند.
- نسبت سریع: نسبت سریع مشابه نسبت جاری است، اما موجودی را از محاسبه دارایی‌های جاری خارج می‌کند؛ زیرا تبدیل موجودی به پول نقد زمان‌بر بوده و ممکن است به‌راحتی برای انجام تعهدات کوتاه‌مدت در دسترس نباشد. نسبت سریع با تقسیم دارایی‌های جاری یک شرکت (نقد + اوراق بهادار + حساب‌های قابل‌دریافت) بر بدهی‌های جاری آن محاسبه می‌شود.
- نسبت نقدی: این نسبت توانایی شرکت در پرداخت تعهدات کوتاه‌مدت خود را با نقدشونده‌ترین دارایی‌های خود (وجه نقد و معادل‌های نقدی) اندازه‌گیری می‌کند. نسبت وجه نقد از تقسیم وجوه نقد و معادل نقدی شرکت بر بدهی‌های جاری آن محاسبه می‌شود.
ارزیابی نقدینگی را می‌توانید هنگام پر کردن اظهارنامه مالیاتی به‌راحتی انجام دهید و ضمن جلوگیری از جریمه‌های مالیاتی، استراتژی‌های مدیریت نقدینگی را پیاده‌سازی کنید. همچنین ما مقاله‌ای درباره نسبت‌های مالی تهیه کردیم که اگر تمایل به شناخت بیشتر نسبت‌های مالی دارید، می‌توانید مطالعه کنید.
بهترین اقدامات برای مدیریت نقدینگی کسب‌وکار
حفظ موقعیت نقدی برای هر شرکتی حیاتی است. این موضوع برای کسب‌وکارهایی که با حاشیه‌های کم کار می‌کنند، اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. در چنین شرکت‌هایی حتی کاهش جزئی در جریان نقدی تاثیر قابل‌توجهی بر عملیات دارد. با استفاده از روش‌های زیر می‌توانید اقدامات لازم برای مدیریت نقدینگی را انجام دهید:
- مرور صورت‌های مالی: مدیریت نقدینگی با بررسی صورت‌های مالی شرکت آغاز می‌شود. تنظیم صورت‌های مالی تصویر واضحی از موقعیت نقدی فعلی به شما می‌دهد و به شناسایی هرگونه کمبود احتمالی در آینده کمک می‌کند.
- بهبود مدیریت حساب‌های قابل‌دریافت و قابل‌پرداخت: از منظر نقدینگی، مدیریت دقیق حساب‌های قابل‌دریافت و قابل‌پرداخت بسیار مهم است؛ یعنی باید اطمینان حاصل کنید که صورت‌حساب‌ها به‌موقع ارسال شده و پرداخت‌ها به‌سرعت جمع‌آوری می‌شوند. به شما پیشنهاد می‌کنیم با نرم‌افزار دریافت و پرداخت سپیدار و امکاناتش آشنا شوید. شما را در مدیریت حساب‌های دریافتنی و پرداختنی کمک می‌کند.
- به حداقل رساندن هزینه‌ها: کاهش و بهتر بگوییم مدیریت هزینه‌ها همواره یک چالش است؛ اما این امر به‌ویژه در دوره‌های جریان نقدینگی محدود اهمیت فراوانی دارد. برای به حداقل رساندن هزینه‌ها باید ابتدا هزینه‌های جاری شرکت را ارزیابی کنید و ببینید آیا می‌توان هزینه‌ها را در بخش‌های غیرضروری کاهش داد یا خیر.
- ارسال سریع فاکتورها: هرچند همه مشتریان فاکتورها را فورا پرداخت نمی‌کنند، اما دریافت فاکتورها در اسرع وقت به شما کمک می‌کند که روند جمع‌آوری را تسریع بخشید. برای ارسال سریع و مدیریت‌شده فاکتورها هم پیشنهاد می‌کنیم با سیستم مشتریان و فروش سپیدار آشنا شوید.
روش‌های مختلفی برای ساده‌سازی کارهای بالا از جمله تنظیم صورت‌های مالی و ارسال صورت‌حساب‌ها وجود دارد که استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری از مهم‌ترین آن‌ها است. در بخش بعد شما را با بهترین نرم‌افزار حسابداری آشنا می‌کنیم.
تسهیل فرایند مدیریت نقدینگی با بهترین نرم افزار حسابداری
در این مقاله به سوال «مدیریت جریان نقدینگی چیست» پاسخ دادیم و شما را به‌طورکامل با این فرایند حیاتی آشنا کردیم. مدیریت نقدینگی یک شاهرگ مهم در مدیریت مالی است که به برآورده کردن تعهدات مالی شرکت در کوتاه‌مدت و بلندمدت اشاره دارد. برای انجام سریع‌تر فرایند مدیریت نقدینگی و پیاده‌سازی استراتژی‌های مرتبط با آن باید از نرم‌افزارهای حسابداری برای انجام کارهایی مانند تنظیم صورت مالی یا محاسبه هزینه‌ها، دستمزدها و حقوق‌ها استفاده کنید.
نرم‌افزارهای حسابداری سپیدار سیستم به شما کمک می‌کند تا کلیه امور مالی را با دقت و سرعت عالی انجام دهید. شما برای مدیریت نقدینگی چه استفاده‌هایی از نرم‌افزار حسابداری می‌کنید؟ تجربه‌ها و نظرات ارزشمندتان را با ما و سایر مخاطبان مجله سپیدار سیستم به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
1.مدیریت نقدینگی چیست؟
مدیریت نقدینگی یک فرایند فعال برای حصول اطمینان از وجود وجه نقد در شرکت برای انجام تعهدات مالی خود در سررسید است.
2.انواع نقدینگی چیست؟
- نقدینگی دارایی: دارایی درصورتی نقد محسوب می‌شود که بتوان آن را به‌سرعت، به‌آسانی و بدون متحمل شدن زیان قابل‌توجه به وجه نقد تبدیل کرد. وجوه نقد موجود و سرمایه‌گذاری در ابزارهای بدهی کوتاه‌مدت جزو دارایی‌های نقدی محسوب می‌شود.
- نقدینگی بازار: بالا بودن نقدینگی بازار (market liquidity) به این معناست که خریدار و فروشندگان متعددی در بازار وجود دارد و قیمت دارایی‌ها نسبتا ثابت است. نقدینگی بازار هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود؛ زیرا این موضوع بر میزان آسانی خرید یا فروش دارایی تاثیر می‌گذارد.
- نقدینگی حسابداری: نقدینگی حسابداری به توانایی شرکت در تامین هزینه‌های عملیاتی روزانه خود مانند هزینه‌های حقوق و دستمزد و موجودی اشاره دارد.
آیا شما هم می‌توانید تجربه و نکات خود را به این مقاله اضافه کنید؟ اگر پاسختان مثبت است، بی‌صبرانه منتظر نظراتتان هستیم.