در بحث حسابداری روش‌ها و اصول خاصی وجود دارند که هر حسابدار باید به آنها مسلط شود و آنها را در روند امور مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها در نظر بگیرد. به این روش‌ها و اصول خاص، استانداردهای حسابداری می‌گویند. هر حسابدار باید در کلیه گزارش‌های مالی، طبق این استانداردها پیش برود؛ درغیراین‌صورت، گزارش‌های او پذیرفته نیست و باید مجددا تنظیم شوند.
استاندارد های حسابداری ایران ۴۲ مورد هستند، ولی برخی از آنها کاربرد بیشتری دارند. در ادامه این مقاله ابتدا لیست کاملی از استانداردهای حسابداری ایران را آورده‌ایم و در ادامه به بررسی موردی استانداردهای مهم حسابداری می‌پردازیم. پس از آن با نحوه تدوین و اهمیت استفاده از استانداردهای حسابداری آشنا می‌شویم.
جدول استاندارد های حسابداری ایران
در سال ۱۳۷۱، سازمان حسابرسی کمیته‌ای با نام تدوین استانداردهای حسابداری ایجاد کرد. افراد در این کمیته، استانداردهای حسابداری را با‌توجه‌به شرایط کشور و همچنین استانداردهای معتبر جهانی ایجاد می‌کنند و موجب ایجاد قوانین مشخص و واضح برای حسابرسان می‌شوند.
در زمان شروع به کار کمیته تدوین استانداردهای حسابرسی، ۲۲ استاندارد برای حسابدارها ایجاد شد که باید براساس آنها امور مالی شرکت‌ها را بررسی می‌کردند. در ادامه به تعداد استانداردهای حسابداری اضافه شد و تعداد آنها به ۴۲ مورد رسید. در جدول زیر عنوان استاندارد های حسابداری ایران را مشاهده می‌کنید.
| شماره استاندارد | عنوان استاندارد |
| ۱ | نحوه ارائه صورت‌های مالی |
| ۲ | صورت جریان وجوه نقد |
| ۳ | درآمدهای عملیاتی |
| ۴ | ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی |
| ۵ | رویدادهای بعد از ترازنامه |
| ۶ | گزارش عملکرد مالی |
| ۸ | حسابداری موجودی مواد و کالا |
| ۹ | حسابداری پیمان‌های بلندمدت |
| ۱۰ | حسابداری کمک‌های بلاعوض |
| ۱۱ | دارایی‌های ثابت مشهود |
| ۱۲ | افشای اطلاعات اشخاص وابسته |
| ۱۳ | حسابداری مخارج تامین مالی |
| ۱۴ | نحوه ارائه دارایی‌های جاری و بدهی‌های جاری |
| ۱۵ | حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها |
| ۱۶ | تسعیر ارز |
| ۱۷ | دارایی‌های نامشهود |
| ۱۸ | صورت‌های مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی |
| ۱۹ | ترکیب‌های تجاری |
| ۲۰ | سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته |
| ۲۱ | حسابداری اجاره‌ها |
| ۲۲ | گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای |
| ۲۳ | حسابداری مشارکت‌های خاص |
| ۲۴ | گزارشگری مالی واحدهای تجاری در مرحله قبل از بهره‌برداری |
| ۲۵ | گزارشگری برحسب قسمت‌های مختلف |
| ۲۶ | فعالیت‌های کشاورزی |
| ۲۷ | طرح‌های مزایای بازنشستگی |
| ۲۸ | فعالیت‌های بیمه عمومی |
| ۲۹ | فعالیت‌های ساخت املاک |
| ۳۰ | سود هر سهم |
| ۳۱ | دارایی‌های غیرجاری نگهداری‌شده برای فروش و عملیات متوقف‌شده |
| ۳۲ | کاهش ارزش دارایی‌ها |
| ۳۳ | مزایای بازنشستگی کارکنان |
| ۳۴ | رویه‌های حسابداری، تغییر در برآورد حسابداری و اشتباهات |
| ۳۵ | مالیات بر درآمد |
| ۳۶ | ابزارهای مالی؛ ارائه |
| ۳۷ | ابزارهای مالی؛ افشاء |
| ۳۸ | ترکیب‌های تجاری |
| ۳۹ | صورت‌های مالی تلفیقی |
| ۴۰ | مشارکت‌ها |
| ۴۱ | افشای منافع در واحدهای تجاری دیگر |
| ۴۲ | اندازه‌گیری ارزش منصفانه |
در صفحه «آموزش استانداردهای حسابداری»، فایل قابل‌دانلود کلیه استاندارد های حسابداری در دسترس هستند. با مطالعه دقیق متن این استانداردها، حسابداران به‌راحتی می‌توانند گزارش‌های مالی و محاسبات را براساس استانداردهای تعیین‌شده و بدون خطا انجام دهند.
استانداردهای حسابداری چیست؟
در بحث حسابداری روش‌ها و اصول خاصی وجود دارند که هر حسابداری باید به آنها مسلط شود و آنها را در روند امور مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها در نظر بگیرد. به این روش‌ها و اصول خاص استانداردهای حسابداری می‌گویند. این استانداردها اصول اساسی حسابداری را تعیین کرده و مثل یک نقشه راه به حسابدار کمک می‌کنند تا بدون مشکل بتواند حسابرسی‌ها را انجام دهد. هر حسابدار باید در تمامی گزارش‌های مالی بر طرق این استانداردها پیش برود در غیر این صورت گزارش‌های او پذیرفته نمی‌شوند و باید مجدداً تنظیم شوند.
با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن انواع نرم افزارهای حسابداری مانند سپیدار، بسیاری از مردم فکر می‌کنند تنها تسلط به این نرم افزارها کافیست تا بتوان تمام امور مالی شرکت را دقیق و کامل انجام داد و از بروز هرگونه خطای انسانی جلوگیری کرد. هر چند این نرم افزارها کار حسابداران را راحت می‌کنند اما در صورتی که حسابداران به استانداردهای حسابرسی مسلط نباشند، نمی‌توانند حتی با وجود این نرم افزارها هم کارهای مربوط به حسابداری شرکت‌ها را انجام دهند.
در یک تعریف جامع و کلی استانداردهای حسابداری را می‌توان همان قوانین و مقرراتی دانست که هر حسابدار باید رعایت کند. این قوانین روش کار حسابدار را مشخص می‌کنند.
تاریخچه استانداردهای حسابداری
در کشور ایران مجموعه‌ای به نام سازمان حسابرسی وجود دارد که در سال 1371 کمیته‌ای را با نام تدوین استانداردهای حسابداری ایجاد کرد. مهمترین وظیفه این کمیته تعیین استانداردهای حسابرسی ملی برای کشور و نظم دادن به امور مالی حسابداران است و کسانی که این کمیته را مدیریت می‌کنند، استانداردهای حسابداری را با توجه به شرایط کشور و همچنین استانداردهای معتبر جهانی ایجاد کرده و موجب ایجاد قوانین مشخص و واضح برای حسابرسان می‌شوند.
در زمان شروع به کار کمیته تدوین استانداردهای حسابرسی، 22 استاندارد برای حسابدارها ایجاد شد که باید بر اساس آنها امور مالی شرکت‌ها را بررسی می‌کردند.
مزیت‌های استانداردهای حسابداری چیست؟
در ادامه به بعضی از مهمترین مزیت‌های استانداردهای حسابداری اشاره می‌کنیم:
- کسانی که صورت‌های مالی و گزارش‌های شرکت‌ها و سازمان‌ها را بررسی می‌کنند، این کار را بر اساس استانداردهای حسابداری انجام می‌دهند و چنانچه حسابدار یک شرکت این استانداردها را رعایت کند، گزارش‌های ارائه شده تایید می‌شوند.
- اگر کسب‌وکار کوچکی دارید و می‌خواهید عملکرد رقبا یا کسانی را که قرار است در مسیر شغلی‌تان با آنها شریک شوید را بررسی کنید، استانداردها به شما کمک خواهند کرد تا مطمئن شوید شرکت مقابل در چه وضعیتی به سر می‌برد و امور مالی آن چگونه است.
- مشخص کردن زمان انجام امور مالی مختلف و اندازه‌گیری آنها به صورت دقیق
اهمیت استانداردهای حسابداری
حسابداری در هر مجموعه و شرکت یکی از شاخه‌های مهم برای رشد و توسعه است و برای همین حسابداران نقش مهمی در مجموعه‌ها دارند. بسیاری از سرمایه‌گذاران یا تحلیلگرهای مالی برای اینکه اقدامی برای رشد کسب‌وکار ما انجام دهند، در ابتدا صورت‌های مالی ما را برآورد می‌کنند. برای همین حسابدار باید گزارش‌ها و صورت‌های مالی را به گونه‌ای تهیه و تنظیم کند که سرمایه‌گذارهای خارجی و … بتوانند به آنها استناد کرده و به شرکت در پیشبرد اهدافش کمک نمایند.
گزارش‌های مالی یک شرکت ارزش آن را تعیین می‌کنند و برای همین حسابداران باید به صورت کامل به مهمترین استانداردهای حسابداری پرکاربرد مسلط باشند تا بتواند گزارش‌های کامل و دقیقی ارائه کنند. هر چه از استانداردهای دقیق‌تری در حسابرسی‌ها کمک گرفته شود، گزارش‌ها دقیق‌تر و قابل اعتمادتر می‌شوند.
اهمیت استانداردهای حسابداری در همین‌جا تمام نمی‌شود و در بخش‌های مختلف خود را نشان می‌دهد که در ادامه اهمیت آنها را بررسی می‌کنیم:
- ارائه اطلاعات دقیق به وسیله گزارش‌های مالی توسط حسابداران
- اخذ تصمیمات مهم و درست تجاری بر اساس گزارش‌های مالی
- افزایش اطمینان به یک تجارت یا کسب‌وکار از طریق صورت حساب‌های مالی و …
- افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران در بازار رقابتی پیش رو و همچنین اعتماد از سلامتی مالی مجموعه
تدوین استانداردهای حسابداری
اما استانداردهای حسابداری چگونه تدوین می‌شوند؟ در ادامه روش و شیوه تدوین این قوانین را لیست می‌کنیم:
1.تشخیص موضوع به منظور شروع فرایند تحقیق‌ها
کمیته تدوین استانداردها در ابتدا موضوعات مطرح شده توسط مدیریت تدوین استانداردها را بررسی کرده و بر این اساس استانداردهایی را تهیه و تنظیم می‌کند و سپس آنها را در اختیار مدیریت تدوین استانداردها می‌گذارد.
2.بررسی اولیه
حالا که استانداردها در اختیار مدیریت تدوین استانداردهای حسابداری گذاشته شده، کارشناسان این مجموعه به صورت کامل روی استانداردها تحقیقات لازم را انجام می‌دهند. در اینجا برای تشخیص و تعیین استاندارد مطرح شده، استانداردهای سایر کشورها مثل آمریکا، انگلستان یا کانادا بررسی می‌شوند و سپس قوانین موجود در کشور و همچنین استانداردهای داخل خود ایران هم مورد بررسی قرار می‌گیرند.
3.اخذ تصمیم برای لازم بودن تدوین استاندارد
حالا نوبت به اخذ تصمیم توسط کمیته تدوین استانداردها درباره تدوین استاندارد مورد ارزیابی شده می‌رسد.
4.ایجاد پیش‌نویس اولیه
هنگامی که کمیته تدوین استاندارد، رای به تدوین استاندارد مطرح شده گرفت، نوبت آن است تا گروهی از کارشناس‌ها طی بررسی گزارش‌های مختلف و مطالعات متعدد و همچنین برگزاری جلسات مختلف، یک پیش‌نویس اولیه از استاندارد مورد نظر ایجاد کنند. کارشناس‌ها در مرحله اول استاندارد مربوطه را با استانداردهای بین‌المللی مقایسه می‌کنند و این موضوعات را اساس تنظیم پیش‌نویس اولیه قرار می‌دهند.
5.تدوین پیش‌نویس به صورت استاندارد
در این مرحله نوبت به کمیته تدوین استاندارد می‌رسد تا پیش‌نویسی که در مرحله قبل ایجاد شد را بررسی کرده و اصطلاحات لازم را روی آن انجام دهد. در این مرحله کمیته تدوین بررسی‌های دقیق و گسترده‌ای را انجام می‌دهد و در نهایت مرحله نهایی کردن پیش‌نویس استاندارد را در پیش می‌گیرد.
6.نظر سنجی به صورت عمومی
حالا نوبت به نظرسنجی می‌رسد و کمیته تدوین پیش‌نویس استانداردها را در مجامع عمومی پخش می‌کند تا نظرات مختلف مردم را درباره آنها بداند. این کمیته پیش‌نویس‌ها را در اینترنت، مجلات مختلف و … پخش کرده و منتظر بازخورد دیگران از آن می‌ماند. همچنین برای اطمینان بیشتر پیش‌نویس برای افراد صاحب نظر در زمینه حسابداری هم فرستاده می‌شود تا بازخوردهای آنها را در این زمینه بگیرند. در نهایت در صورت لزوم مجدداً پیش‌نویس اصلاح شده و پس از اینکه کمیته فنی آن را تایید کرد برای هیئت عامل سازمان ارسال می‌شود.
7.تصویب نهایی استاندارد
اگر متن استاندارد به دست هیئت عامل و مجمع عمومی سازمان برسد، حالا نوبت تصویب نهایی استاندار است. در واقع هیئت عامل نیز باید مجدداً استانداردها را بررسی کند و در صورت لزوم اصلاحاتی را روی آنها انجام دهد. پس از اینکه اصلاحات انجام شده و استاندارد مورد نظر به مرحله تدوین نهایی رسید، این هیئت استاندارد را در اختیار مجمع عمومی سازمان می‌گذارد و بعد از اینکه مجمع عمومی سازمان آن را تدوین و تایید کرده، استاندارد لازم‌الاجرا بوده و تمامی حسابدارها باید در انجام امور مالی شرکت‌ها آن را مد نظر قرار دهند.
انواع استانداردهای حسابداری
استانداردهای حسابداری در سه گروه تقسیم می‌شوند که در ادامه آنها را معرفی کرده و توضیح‌شان می‌دهیم:
1.استانداردهای عمومی
حسابرسی می‌تواند خود را به‌عنوان یک حسابدار مستقل معرفی کند که از انجمن‌های معتبر مدرک تحصیلی تهیه نماید. او باید از همه نظر مستقل بوده و حتی در ظاهر خود هم این موضوع را به اثبات برساند.
2.استانداردهای حسابداری میدانی
حسابرسی که بر اساس مهمترین استانداردهای حسابداری کار می‌کند، باید بتواند یک برنامه‌ریزی خوب برای سایر همکاران خود در نظر بگیرد و به نوعی یک برنامه نظارتی مطمئن ایجاد کند تا افراد از وظایفی که بر عهده‌شان محول شده مطلع شوند. حسابدار همچنین باید از سیستم کنترل داخلی استفاده کند تا هیچ سوءاستفاده مالی در شرکت رخ ندهد.
3.استانداردهای حسابرسی گزارشگری
بعد از اینکه حسابدار توانست مدارک کافی و مستنداتی را جمع‌آوری کند، توانایی ارائه گزارش نهایی را خواهد داشت. استانداردهای حسابرسی گزارشگری کمک‌های زیادی در جهت بررسی امور مالی به شرکت‌ها می‌کنند.
مهمترین استانداردهای حسابداری در ایران
درحال‌حاضر ۴۲ استاندارد حسابداری در کشور ایران برای حسابرس‌ها وجود دارد که تعدادی از آنها جزو مهمترین استانداردهای حسابداری محسوب می‌شوند. در ادامه تعدادی از مهمترین استانداردهای حسابداری پرکاربرد در ایران را بررسی می‌کنیم.
استاندارد شماره 1: نحوه ارائه صورت‌های مالی
استاندارد حسابداری شماره ۱، مبنای ارائه صورت‌های مالی با مقاصد عمومی را مقرر می‌کند؛ به‌این‌منظور که از قابل‌مقایسه بودن آن با صورت‌های مالی دوره‌های قبل واحد تجاری و نیز با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری اطمینان حاصل شود. این استاندارد، الزامات کلی درباره ارائه صورت‌های مالی، رهنمودهایی درباره ساختار و حداقل الزامات مربوط به محتوای آنها را تعیین می‌کند.در لیست استانداردهای بین المللی حسابداری نیز در مورد اول به بررسی موضوع پراهمیت ارائه صورت‌های مالی پرداخته شده است. به‌طورکلی، استاندارد های حسابداری ایران تا حدود بسیاری با استانداردهای بین‌المللی مطابقت دارد.
استاندارد شماره 2: صورت جریان‌های نقدی
اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی واحد تجاری، در فراهم آوردن مبنایی برای ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد، معادل‌های نقد و نیازهای واحد تجاری در استفاده از جریان‌های نقدی مزبور، برای استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی مفید است. اتخاذ تصمیمات اقتصادی توسط استفاده‌کنندگان، مستلزم ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد نقد، معادل‌های نقد، زمان‌بندی و اطمینان از ایجاد آن است.
اگر با تعریف حسابداری و زیرشاخه‌های آن آشنایی داشته باشید، از اهمیت تدوین اینطور استانداردها در حسابداری کاملا آگاه هستید؛ بااین‌حال هدف از این استاندارد، تدوین الزاماتی برای ارائه اطلاعات درباره تغییرات تاریخی نقد و معادل‌های نقد واحد تجاری از طریق صورت جریان‌های نقدی است؛ که در آن، جریان‌های نقدی هر دوره بر حسب فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تامین مالی طبقه‌بندی می‌شود.
استاندارد شماره 3: درآمد عملیاتی
درآمد عملیاتی عبارت است از درآمدی که از فعالیت‌های اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل می‌شود و با عناوین مختلفی از قبیل فروش، حق‌الزحمه، سود تضمین‌شده، سود سهام و حق امتیاز مورد‌اشاره قرار می‌گیرد.
مبحث اصلی در حسابداری درآمد عملیاتی عمدتاً معطوف به تعیین زمان شناخت درآمد عملیاتی است. درآمد عملیاتی زمانی شناسایی می‌شود که شواهد کافی مبنی‌بر وقوع یک جریان آتی ورودی منافع اقتصادی وجود داشته باشد (جریان منافع اقتصادی مرتبط با درآمد عملیاتی به درون واحد تجاری محتمل باشد) و این منافع را بتوان به‌گونه‌ای اتکاپذیر اندازه‌گیری کرد. حسابداران حرفه‌ای که می‌دانند اصول حسابداری چیست، برای شناخت درآمد عملیاتی و منافع اقتصادی حاصل از آن با مشکل مواجه نمی‌شوند.
استاندارد شماره 4: ذخایر، بدهی‌ها و دارایی‌های احتمالی
هدف استاندارد حسابداری شماره ۴ اطمینان از به‌کارگیری معیارهای شناخت و مبانی اندازه‌گیری مناسب در مورد ذخایر، بدهی‌های احتمالی و دارایی‌های احتمالی و نیز افشای اطلاعات کافی در یادداشت‌های توضیحی برای درک بهتر ماهیت، زمان‌بندی و مبلغ آنها توسط استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی است.
برای استفاده به‌جا و صحیح از استاندارد حسابداری شماره ۴ باید با حسابداری مالی و جزئیات مربوط به صورت‌های مالی آشنایی کافی داشته باشید.
استاندارد شماره 8: حسابداری موجودی مواد و کالا
استاندارد حسابداری شماره ۸، نحوه ارزشیابی و انعکاس موجودی مواد و کالا در صورت‌های مالی را تشریح می‌کند و موارد زیر را در برنمی‌گیرد:
- الف – کار در جریان پیشرفت پیمان‌های بلندمدت.
- ب – ابزارهای مالی پیچیده.
- ج – موجودی محصولات جنگلی و معدنی در مواردی که این اقلام در صنایع مربوط به خالص ارزش فروش اندازه‌گیری می‌شود.
- د – تولیدات کشاورزی در زمان برداشت و دارایی‌های زیستی غیرمولد مربوط به فعالیت کشاورزی
برای درک بهتر مورد «الف» با عنوان «کار در جریان پیشرفت پیمان‌های بلندمدت»، به استاندارد حسابداری شماره ۹ با عنوان «حسابداری پیمان‌های بلندمدت» رجوع کنید. در ادامه این استاندارد را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم.
استاندارد شماره 9: حسابداری پیمان‌های بلندمدت
هدف استاندارد حسابداری شماره ۹ تجویز نحوه حسابداری درآمدها و هزینه‌های مرتبط با پیمان‌های بلندمدت در صورت‌های مالی پیمانکار است. به دلیل ماهیت فعالیت موضوع پیمان‌های بلندمدت، تاریخ شروع پیمان و تاریخ تکمیل آن معمولاً در دوره‌های مالی متفاوتی قرار می‌گیرد؛ بنابراین، مسئله اصلی در حسابداری پیمان‌های بلندمدت، تخصیص درآمدها و هزینه‌های پیمان به دوره‌هایی است که در آن دوره‌ها عملیات موضوع پیمان اجرا می‌شود.
این استاندارد معیارهای شناخت مندرج در مفاهیم نظری گزارشگری مالی را جهت تعیین زمان شناخت درآمد و هزینه‌های پیمان به‌عنوان اقلام صورت سود و زیان بکار می‌گیرد. این استاندارد همچنین، رهنمودهایی را برای اعمال این معیارها ارائه می‌کند. اگر علاوه‌بر مبحث استاندارد های حسابرسی و حسابداری، درباره موضوع «حسابداری مالیاتی» به اطلاعات بیشتر نیاز دارید، مقاله «حسابداری مالیاتی چیست» را از دست ندهید. در این مقاله توضیح می‌دهیم حسابداری مالیاتی چرا اهمیت دارد و حسابدار مالیاتی چه کارهایی انجام می‌دهد.
استاندارد شماره 11: دارایی‌های ثابت مشهود
هدف استاندارد حسابداری شماره 11، تجویز نحوه حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود است تا استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی بتوانند اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری واحد تجاری در این دارایی‌ها و تغییرات آن را تشخیص دهند. موضوعات اصلی در حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود عبارت از شناخت دارایی، تعیین مبلغ دفتری آن و شناخت هزینه استهلاک و زیان کاهش ارزش دارایی است.
استاندارد شماره 13: حسابداری مخارج تأمین مالی
هدف استاندارد حسابداری شماره 13، تجویز نحوه عمل حسابداری مخارج تأمین مالی است. بر اساس این استاندارد، مخارج تأمین مالی عموماً بلافاصله به‌عنوان هزینه دوره شناسایی می‌شود، به‌استثنای مواردی که این مخارج به‌حساب دارایی واجد شرایط منظور می‌گردد.
استاندارد شماره 15: حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها
استاندارد حسابداری شماره 15 به نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌ها و الزامات افشای اطلاعات مربوط می‌پردازد. حسابداری سرمایه‌گذاری در کلیه واحدهای تجاری باید طبق الزامات این استاندارد انجام شود. این استاندارد نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته در صورت‌های مالی تلفیقی را تعیین نمی‌کند لیکن در خصوص نحوه حسابداری سرمایه‌گذاری‌های پیش‌گفته در صورت‌های مالی واحد تجاری اصلی کاربرد دارد مگر در مواردی که در استانداردهای حسابداری مربوط به سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری فرعی و وابسته نحوه عمل دیگری تجویز شده باشد.
استاندارد شماره 16: آثار تغییر در نرخ ارز
هدف استاندارد حسابداری شماره 16 این است که تسعیر معاملات ارزی و عملیات خارجی به نحوی صورت گیرد که نتایج آن عموماً با آثار تغییرات نرخ ارز بر جریان‌های وجوه نقد واحد تجاری و ارزش ویژه آن هماهنگی داشته باشد و این اطمینان را ایجاد کند که صورت‌های مالی تصویری مطلوب از نتایج عملکرد ارائه می‌دهد. همچنین، صورت‌های مالی تلفیقی، نتایج مالی و ارتباط اقلام را به‌گونه‌ای که در صورت‌های مالی ارزی قبل از تسعیر نشان داده شده است، منعکس کند.
استاندارد شماره 22: گزارشگری مالی میان‌دوره‌ای
هدف استاندارد حسابداری شماره 22 تعیین حداقل محتوای گزارش مالی میان‌دوره‌ای و تعیین اصول شناخت و اندازه‌گیری قابل‌اعمال در تهیه صورت‌های مالی کامل یا فشرده میان‌دوره‌ای است. گزارش مالی میان‌دوره‌ای به‌موقع و قابل‌اتکا، اطلاعات مفیدی در رابطه با توان کسب سود و ایجاد جریان‌های نقدی، شرایط مالی و نقدینگی واحد تجاری برای سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده‌کنندگان فراهم می‌آورد.
استاندارد شماره 30: سود هر سهم
هدف استاندارد حسابداری شماره 30، تجویز ضوابط تعیین و ارائه سود هر سهم، به‌منظور بهبود قابلیت مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف در یک دوره گزارشگری و مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در دوره‌های گزارشگری مختلف است. اگرچه به دلیل کاربرد رویه‌های حسابداری متفاوت در تعیین سود، اطلاعات مربوط به سود هر سهم محدودیت‌هایی دارد بااین‌حال ثبات رویه در تعیین مخرج کسر در محاسبات مربوط به سود هر سهم، گزارشگری مالی را بهبود می‌بخشد؛ بنابراین تأکید اصلی این استاندارد بر مخرج کسر در محاسبه سود هر سهم است.
استاندارد شماره 34: رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات
هدف استاندارد حسابداری شماره 34، تجویز معیارهای انتخاب و تغییر رویه‌های حسابداری، و نیز نحوه عمل حسابداری و افشای تغییر در رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اصلاح اشتباهات است. هدف این استاندارد، بهبود مربوط بودن و قابلیت اتکای صورت‌های مالی واحد تجاری، و قابلیت مقایسه صورت‌های مالی در طول زمان و با صورت‌های مالی سایر واحدهای تجاری است.
استاندارد شماره 35: مالیات‌بردرآمد
استاندارد حسابداری شماره 35، واحد تجاری را ملزم می‌کند که آثار مالیاتی معاملات و سایر رویدادها را به همان شیوه‌ای به‌حساب منظور کند که آن معاملات و رویدادها به‌حساب گرفته می‌شوند؛ بنابراین، در مورد معاملات و سایر رویدادهای شناسایی‌شده در صورت سود و زیان، هرگونه آثار مالیاتی مربوط نیز در صورت سود و زیان شناسایی می‌شود. آثار مالیاتی معاملات و سایر رویدادهای شناسایی‌شده در صورت سود و زیان جامع یا به طور مستقیم در حقوق مالکانه، به ترتیب در صورت سود و زیان جامع یا به طور مستقیم در حقوق مالکانه شناسایی می‌شود. همچنین در ترکیب‌های تجاری، شناسایی دارایی‌های مالیات انتقالی و بدهی‌های مالیات انتقالی، مبلغ سرقفلی ناشی از آن ترکیب تجاری یا مبلغ سود شناسایی‌شده در خرید زیر قیمت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
استاندارد شماره 37: ابزارهای مالی، افشا
هدف استاندارد حسابداری شماره 37، الزام واحدهای تجاری به افشای اطلاعاتی در صورت‌های مالی است تا استفاده‌کنندگان بتوانند موارد زیر را ارزیابی کنند:
الف. اهمیت ابزارهای مالی برای وضعیت مالی واحد تجاری؛
ب. ماهیت و میزان ریسک‌های ناشی از ابزارهای مالی که واحد تجاری طی دوره و در پایان دوره گزارشگری در معرض آنها قرار دارد و نحوه مدیریت این ریسک‌ها توسط واحد تجاری.
استاندارد شماره ۳۷ یکی از مهمترین استانداردهای حسابداری به شمار می‌رود که رعایت آن برای همه حسابداران ضروری است. رعایت این استانداردها توسط حسابرسان مالی به‌طوردقیق موردبررسی قرار می‌گیرد.
دلایل استفاده از استانداردهای حسابداری سازمان حسابرسی
استاندارد های حسابداری باعث می‌شوند تا کلیه گزارش‌هایی که توسط حسابداران ارائه شده‌اند از معیارهای یکسانی برخوردار باشند و هیچ تفاوتی بین آنها ایجاد نشود. چنانچه معیار دقیق و اصولی برای حسابرسی‌های شرکت‌ها و سازمان‌ها وجود نداشته باشد، آنها در انجام امور مالی شکست خورده و مشکلات فراوانی دامن‌گیرشان می‌شود.
در صورت نبود استانداردهای حسابرسی و حسابداری، رسیدگی به امور مالی کاری سخت و دشوار می‌شود؛ تا حدی که شاید حرفه‌ای‌ترین حسابدارها هم نتوانند مشکلات مالی را حل کنند. مثلاً اگر استانداردی برای تعیین حقوق کارمندان یک شرکت وجود نداشته باشد، نارضایتی کارمندان در آن شرکت روزبه‌روز بیشتر می‌شود و این اتفاق تا مرز ورشکست شدن شرکت نیز پیش می‌رود؛ اما با وجود استاندارد حسابداری، برای هر موضوع مالی، یک قانون مشخص وجود دارد که حسابدار براساس آن از بروز هرگونه چالش در مسائل مالی شرکت جلوگیری می‌کند.
اهداف استانداردهای حسابداری چیست؟
استانداردهای حسابداری اهداف مختلفی را دنبال می‌کنند که در ادامه به بررسی مهمترین اهداف از تدوین این استانداردها می‌پردازیم:
- یکپارچه‌سازی امور مالی: یکپارچه‌سازی صورت‌های مالی و نظم‌دادن به آنها مهمترین هدفی است که استانداردهای حسابداری دارند.
- ارائه اطلاعات جامع و صحیح: کلیه اطلاعاتی که توسط حسابدار به مدیران یا سازمان امور مالیاتی ارائه می‌شود، باید کامل، صحیح و بدون هیچگونه خطا باشند و این کار تنها با رعایت استانداردهای مهم حسابداری امکان‌پذیر است.
- ارائه راهکارهایی برای ارزش‌گذاری دارایی: راهکاری که به واسطه آن بتوان دارایی‌ها را ارزش‌گذاری و میزان درآمد را به وسیله آن مشخص کرد یکی از مباحث مهم در حسابداری است که استانداردهای حسابداری این راهکارها و روش‌ها را ارائه می‌دهند.
علاوه‌بر این موارد، به‌واسطه ارائه اطلاعات دقیق به وسیله گزارش‌های مالی توسط حسابداران براساس استاندارد های حسابداری، صاحبان کسب‌وکارها به‌راحتی می‌توانند نسبت به اخذ تصمیمات مهم و درست تجاری بر اساس گزارش‌های مالی استاندارد اقدام کنند.
استانداردهای حسابداری؛ نقشه راه حسابداران در انجام امور مالی
در این مطلب با بررسی لیست استانداردهای حسابداری ایران، توضیح دادیم که استاندارد های حسابداری چیست، چه اهمیتی دارد و چه اهدافی را دنبال می‌کند. درحال‌حاضر کشور ایران با ۴۲ استاندارد الزامی مختلف، در زمینه انجام امور حسابرسی قوانینی تنظیم کرده است که همه حسابدارها باید آنها را رعایت کنند. به‌طورکلی، گزارش‌های مالی یک شرکت ارزش آن را تعیین می‌کنند؛ به همین دلیل حسابداران باید به‌صورت‌کامل به استانداردهای مهم حسابداری مسلط باشند تا بتواند گزارش‌های کامل و دقیقی ارائه کنند. اگر درباره استاندارد های حسابداری سوالی دارید، در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید؛ کارشناسان سپیدار در اسرع وقت پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.
سوالات متداول
تعداد استانداردهای حسابداری ایران چقدر است؟
درحال‌حاضر، ۴۲ استاندارد حسابداری در ایران تعریف شده است. این تعداد ممکن است در آینده بیشتر یا کمتر شود. برخی از استانداردها نیز براساس شرایط جامعه و قوانین جدید تغییر می‌کنند.
مهمترین استانداردهای حسابداری در ایران کدامند؟
استانداردهای حسابداری به شماره‌های ۱، ۲، ۳، ۴، ۸، ۹، ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۶، ۲۲، ۳۰ و ۳۴ ازجمله استانداردهای مهم حسابداری هستند.
کدام استاندارد حسابداری حذف شده است؟
طبق آخرین اصلاحیه‌ها، استاندارد حسابداری شماره ۷ از لیست استاندارد های حسابداری حذف شده است. این استاندارد با عنوان «حسابداری مخارج تحقیق و توسعه» تعریف شده بود.