در این مقاله از سری مقالات آموزش حسابداری شرکتها، قصد داریم به بررسی روش های ثبت حسابداری انحلال شرکت تضامنی، شرایط و مدارک مورد نیاز برای انحلال شرکت های تضامنی بپردازیم. همراه ما باشید.
انحلال شرکت یعنی چه؟
در ابتدا اگر بخواهیم در مورد شرکت‌های تضامنی تعریفی را ارائه کنیم باید بگوییم که طبق ماده 116 قانون تجارت شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت عنوانی مخصوص برای امور تجاری بین دو و یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می‌شود. در صورت عدم کفایت و بروز مشکل اگر اموال شرکت برای پرداخت دیون شرکت کافی نباشد هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام کلیه دیون و تعهدات شرکت هستند. اما اگر این دسته از شرکتها به موقعیتی برسند که تمایل به انحلال داشته باشند، می‌توانند بر اساس دلایل انحلال شرکت تضامنی را به دادگاه اعلام نمایند. دادگاه نیز با بررسی مدارک و در صورت موجه بودن دلایل، دستور به انحلال شرکت تضامنی می‌دهد.
شرایط منحل کردن شرکت تضامنی
منحل کردن یک شرکت تضامنی می‌تواند به علت‌های متفاوتی انجام شود. گاهی اوقات این دلیل می‌تواند مربوط به یکی از شرکا باشد که در این صورت دادگاه به‌جای انحلال، دستور به اخراج آن شریک می‌دهد. همچنین دلایلی مثل فوت و یا حجر یکی از شرکا هم می‌تواند از جمله این دلایل باشد که در این صورت باید شرحی مبنی بر فوت و یا حجر شریک در حکم دادگاه قید شود.
اما به‌طورکلی انحلال یک شرکت تضامنی می‌تواند به این دلایل انجام شود:
- در زمانی که شرکت برای انجام فعالیتی خاص تأسیس می‌شود اما توانایی برای انجام آن موضوع وجود ندارد.
- ممکن است شرکت در مدت‌زمان معینی تشکیل و مراحل ثبت آن انجام شود. اما مدت‌زمان آن به پایان رسیده باشد.
- هنگامی‌که که شرکت به طور کامل ورشکسته شده باشد.
- درصورتی‌که تمامی اعضا و شرکا بابت اعلام انحلال رضایت داشته باشند.
- فوت شریک در شرکت تضامنی
پادکست: ورشکستگی شرکت تجاری و تاثیر آن بر میزان بدهی‌های شرکت
در این قسمت موارد زیر را بررسی کردیم:
- چرا مدیران مالی باید با قانون تجارت و قوانین بانکی آشنا باشند؟
- ورشکستی چه تاثیری بر بدهی شرکتها دارد؟
- مدیر مالی در شرکتی که وام بانکی گرفته و توان بازپرداخت ندارد چه وظایفی دارد؟
- اگر ضامن شرکتی بشویم و آن شرکت ورشکسته شود چه تبعاتی برای ما دارد؟
مدارک موردنیاز جهت انحلال شرکت تضامنی
مدارکی که برای انحلال یک شرکت تضامنی نیاز است عبارت‌اند از:
- رونوشت برابر اصل شناسنامه و کارت ملی همه شرکا و مدیر
- روزنامه رسمی با موضوع ثبت شرکت و آخرین تغییرات آن
- اصل وکالت‌نامه (در صورت داشتن وکیل دادگستری برای انجام مراحل انحلال شرکت)
- اصل روزنامه کثیرالانتشار برای زمانی که مجمع فوق‌العاده با حضور کلیه اعضا تشکیل نشده باشد
انواع تصفیه در شرکت‌های تضامنی
تصفیه در شرکت‌های تضامنی به شیوه انجام می‌شود:
روش تصفیه تدریجی
این شیوه تسویه معمولاً به شکل تدریجی و در مدت‌زمان طولانی تری انجام می‌شود و دارایی‌های شرکت نیز به شکل تدریجی به فروش می‌رسد. در این شیوه همه سود و زیان به‌دست‌آمده به حساب‌جاری شرکا منتقل شده و در نهایت مانده وجوه نقد بنا بر سرمایه میان شرکا تقسیم می‌شود. همه وجوه نقد شرکت پس از پرداخت بدهی‌ها بنا بر سرمایه شرکا میان آن‌ها تقسیم می‌شود.
روش تصفیه آنی
در این روش در شرکت تضامنی همه دارایی‌های شرکت را به‌صورت یکجا و آنی در مدت زمانی کوتاه به فروش می‌رساند. از هنگام تصفیه انحلال همه دارایی‌های غیرنقدی به‌حساب تصفیه منتقل می‌شود.
نحوه تقسیم سود و زیان در شرکت‌های تضامنی
تقسیم سود و زیان در شرکت‌های تضامنی به‌گونه‌ای است که تمامی شرکا نسبت به سهم‌الشرکه در سود و زیان شرکت سهیم می‌شوند. البته عدالت هم این‌گونه درخواست می‌کند که افراد نسبت به سهم خود از سود و زیان بهره داشته باشند.
قوانینی که در این راستا وجود دارد شامل این موارد می‌شود: قسمت اول ماده ۱۱۹ قانون تجارت مقرر می‌دارد «در شرکت تضامنی منافع به نسبت سهم‌الشرکه بین شرکا تقسیم می‌شود» و در قسمتی از ماده ۱۲۴ قانون تجارت نیز تصریح شده: «در روابط بین شرکا مسئولیت هر یک از آن‌ها در تأدیه قروض شرکت به نسبت سرمایه خواهد بود».
همچنین گاهی اوقات به نسبت توافق فی‌مابین سهم یکی از شرکا در نفع یا ضرر کمتر و بیشتر است. مثلاً شرکت احتیاج دارد شخصی که دارای اعتبار زیادی است و یا مهارت در امر خاصی دارد وارد شرکت شود و سهم و منافع او را بیش از آنچه که به نسبت سهم‌الشرکه به او می‌رسد قرار می‌دهد.
این موضوع در آخر ماده ۱۱۹ قانون تجارت اضافه شده «مگر آن که اساس‌نامه غیر از این ترتیب را مقرر داشته باشد» و در زمان زیان شرکت، شرکا با یک شریک قرار می‌گذارند که در صورت واردشدن ضرر، زیان این فرد نصف سهمش در نظر گرفته شود و بقیه بین شرکا تقسیم شود. ولی باید توجه نمود که تعلق زیان فقط در روابط بین شرکا مؤثر است و در تضامن آن‌ها نسبت به اشخاص ثالث و طلبکاران اثری ندارد.
ثبت های حسابداری انحلال شرکت تضامنی
در صورت انحلال شرکت‌های تضامنی به دو روش ثبت حسابداری انجام می‌شود که در این قسمت آن را توضیح می‌دهیم:
روش اول: استفاده از حساب تصفیه (در توضیح انحلال شرکت تضامنی)
در این طریقه برای تصفیه امور شرکت مراحلی به شرح زیر رعایت می‌گردد :
- حسابی تحت عنوان حساب تصفیه در دفتر کل افتتاح می‌گردد.
- معادل بهای تمام شده دارایی‌های غیرنقدی، حساب تصفیه بدهکار و حساب دارایی‌های مربوطه بستانکار می‌گردد. بدین طریق حساب دارایی‌های غیرنقدی در دفاتر بسته می‌شود.
- به ترتیب که دارایی‌ها به فروش می‌رود یا مطالبات وصول می‌گردد، معادل قیمت فروش یا مبلغ وصول شده حساب وجوه نقد بدهکار و حساب تصفیه بستانکار می‌گردد.
- پس از فروش دارایی‌ها و وصول مطالبات از محل نقدینگی موجود، بدهی‌های شرکت پرداخت شده و بدین ترتیب حساب بدهی‌ها نیز بسته می‌شود.
روش دوم: استفاده از سود و زیان تصفیه (در توضیح انحلال شرکت تضامنی)
در این روش حسابی به نام ” حساب سود و زیان تصفیه ” در دفاتر افتتاح و مراحل زیر انجام می‌پذیرد :
- در تاریخ فروش هر دارایی، حساب صندوق یا بانک معادل قیمت فروش بدهکار و حساب دارایی مربوطه معادل بهای تمام شده آن بستانکار و مابه‌التفاوت دو مبلغ مذکور که سود یا زیان حاصل از فروش این دارایی است، به‌حساب سود و زیان تصفیه انتقال می‌یابد. باید توجه داشت که در مورد دارایی‌های استهلاک‌پذیر علاوه بر حساب استهلاک انباشته، دارایی مذکور نیز باید بسته شود.
در نتیجه مازاد مبلغ فروش بر ارزش دفتری (بهای تمام شده – استهلاک انباشته) دارایی استهلاک‌پذیر، سود و کسری مبلغ فروش بر ارزش دفتری آن، زیان حاصل از فروش دارایی خواهد بود. چنانچه در هنگام تصفیه تمامی یا قسمتی از یک دارایی به یکی از شرکا واگذار گردد، به‌جای حساب بانک یا صندوق باید حساب سرمایه آن شریک بدهکار شود.
- هنگام وصول مطالبات شرکت، حساب صندوق یا بانک بدهکار و حساب مطالبات (بدهکاران، حساب‌های دریافتنی یا اسناد دریافتنی) بستانکار و مابه‌التفاوت احتمالی به حساب سود و زیان تصفیه منتقل می‌شود.
البته باید توجه داشت که هنگام وصول مطالبات، حساب ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول نیز باید بسته شود. در نتیجه کسری مبلغ وصول شده نسبت به ارزش دفتری مطالبات (مطالبات – ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول) به بدهکار حساب سود و زیان تصفیه منتقل می‌گردد.
- از محل نقدینگی موجود بدهی‌های شرکت باید پرداخت گردد؛ بنابراین حساب بدهی‌ها، بدهکار و حساب صندوق یا بانک معادل مبلغ پرداخت شده، بستانکار می‌گردد و هرگونه مابه‌التفاوت احتمالی به حساب سود و زیان تصفیه منتقل می‌شود. چنانچه پرداخت تمام یا قسمتی از یک بدهی توسط هر یک از شرکا تقبل گردد. به جای حساب بانک یا صندوق باید حساب سرمایه آن شریک بستانکار شود.
- در توضیح انحلال شرکت تضامنی چنانچه بابت عملیات تصفیه هزینه‌ای تحقق یابد، حساب سود و زیان تصفیه بدهکار و حساب صندوق یا بانک بستانکار می‌شود.
- مانده حساب‌های شخصی شرکا مانند حساب‌جاری و حساب برداشت به سرمایه آن‌ها منتقل و این حساب‌ها بسته می‌شود.
- مانده‌حساب سود و زیان تصفیه که بیانگر سود و زیان ناشی از تصفیه است. به نسبت تقسیم سود و زیان به حساب سرمایه شرکا منتقل و حساب تصفیه نیز بسته می‌شود.
- در توضیح انحلال شرکت تضامنی) وجوه نقد موجود به نسبت سرمایه شرکا بین آن‌ها توزیع شده و بدین ترتیب کلیه حساب‌های شرکت بسته می‌شود. ثبت لازم برای توزیع وجوه نقد با بدهکار کردن حساب سرمایه شرکا و بستانکار نمودن حساب بانک یا صندوق صورت می‌گیرد. چنانچه مانده‌حساب سرمایه شریکی پس از انجام مراحل تصفیه (قبل از توزیع وجوه نقد) دارای مانده بدهکار باشد به همان ترتیبی که در طریقه اول شرح داده شد، با آن عمل می‌شود.
سپیدار سیستم؛ ارائه‌کننده پیشرفته‌ترین نرم‌افزارهای حسابداری شرکتی و فروشگاهی در ایران
پیشنهاد ما این است که برای مدیریت هزینه‌های مالی خود با استفاده از نرم افزار حسابداری شرکتی و فروشگاهی سپیدار سیستم، دقت و صحت انجام امور مالی کسب و کارتان را دوبرابر کنید. برای دریافت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره تلفن ۰۲۱۸۱۰۲۲۰۰۰ تماس بگیرید. همکاران ما آماده پاسخگویی به سؤال‌های شما خواهند بود.
سئوالات متداول
انواع تصفیه در شرکت‌های تضامنی چیست؟
تصفیه در شرکت‌های تضامنی به شیوه انجام می‌شود: روش تصفیه تدریجی و آنی
نحوه تقسیم سود و زیان در شرکت‌های تضامنی چیست؟
تقسیم سود و زیان در شرکت‌های تضامنی به‌گونه‌ای است که تمامی شرکا نسبت به سهم‌الشرکه در سود و زیان شرکت سهیم می‌شوند. البته عدالت هم این‌گونه درخواست می‌کند که افراد نسبت به سهم خود از سود و زیان بهره داشته باشند.
مدارک موردنیاز جهت انحلال شرکت تضامنی چیست؟
مدارکی که برای انحلال یک شرکت تضامنی نیاز است عبارت‌اند از:
- رونوشت برابر اصل شناسنامه و کارت ملی همه شرکا و مدیر
- روزنامه رسمی با موضوع ثبت شرکت و آخرین تغییرات آن
- اصل وکالت‌نامه (در صورت داشتن وکیل دادگستری برای انجام مراحل انحلال شرکت)
- اصل روزنامه کثیرالانتشار برای زمانی که مجمع فوق‌العاده با حضور کلیه اعضا تشکیل نشده باشد