سامانه مودیان مالیاتی، سامانه‌ای جامع و هوشمند است که با هدف شفاف‌سازی فعالیت‌های مالی و جلوگیری از فرار مالیاتی راه‌اندازی شده است. با اجرای این سامانه و تصویب قوانین پایانه‌های فروشگاهی، تکالیف قانونی جدیدی برای مودیان مالیاتی در نظر گرفته شده است. برای افزایش آگاهی شما عزیزان، قصد داریم در ادامه این مقاله تکالیف قانونی سامانه مودیان را بررسی کنیم. اگر صاحب یک کسب‌وکار، حسابدار یا مدیر مالی یک مجموعه هستید، خواندن ادامه این مطلب را از دست ندهید. همچنین پادکستی با موضوع پرسش‌و‌پاسخ در مورد سامانه مودیان تهیه شده که حتما توصیه می‌کنیم آن را گوش دهید.
پاسخ به سؤالات شما با موضوع سامانه مؤدیان
ثبت نام و عضویت در سامانه مودیان به چه صورت است؟
طبق ماده ۲ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، افراد برای ثبت نام در سامانه مودیان باید به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی مقرر کرده، اقدام کنند. طبق این ماده از تکالیف قانونی سامانه مودیان، خرده‌فروش‌هایی که مستقیما با مصرف‌کننده نهایی در ارتباط هستند، باید علاوه‌بر ثبت نام در سامانه مودیان، از پایانه‌های فروشگاهی نیز استفاده کنند. استفاده از پایانه فروشگاهی برای مودیانی که با مصرف‌کننده نهایی ارتباط ندارند، الزامی نیست؛ ولی باید همه صورتحساب‌های خود را در موعد مقرر از طریق سامانه مودیان در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند.
برای ثبت‌نام در سامانه مودیان باید به آدرس tax.gov.ir مراجعه کرده و به ترتیب مراحل دریافت گواهی امضای الکترونیک، دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی و دریافت شناسه کالاها و خدمات را پشت سر بگذارید. برای دریافت این مدارک باید به سامانه‌های مخصوص آنها مراجعه کنید.
فرایند ثبت معاملات و محاسبه مالیات در سامانه مودیان به چه صورت است؟
طبق ماده ۵ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، فرایند کلی ثبت معاملات و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در سامانه مودیان به شرح زیر است:
۱. فروشندگان از طریق سامانه مودیان باید اقدامات لازم برای صدور صورتحساب الکترونیکی را انجام دهند. مودیانی که با مصرف‌کننده نهایی ارتباط دارند، باید از طریق پایانه فروشگاهی برای صدور صورتحساب الکترونیکی اقدام کنند.
۲. اگر خریدار مصرف‌کننده نهایی نباشد، صورتحساب خرید‌های انجام‌شده توسط او به صورت پیش‌فرض در کارپوشه وی در سامانه مودیان انتقال پیدا می‌کند. این اطلاعات جزو اعتبار مالیاتی خریدار به شمار می‌رود.
ارسال صورتحساب را به سپیدار بسپارید
ارسال مستقیم یا از طریق شرکت‌های معتمد
ارسال و ابطال انواع صورتحسابها
ارسال صورت حساب با ارز غیر از ریال
ارسال صورت حساب با نوع فروش صادراتی
استعلام‌گیری خودکار از صورتحسابها
حداکثر جمع صورتحساب‌های الکترونیکی صادره توسط هر مودی چقدر است؟
طبق ماده ۶ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، جمع صورتحساب‌های الکترونیکی صادره توسط هر مودی در هر دوره مالیاتی نباید بیشتر از سه برابر فروش اظهار‌شده در دوره مشابه سال قبل باشد. این در شرایطی است که مالیات سال قبل به سازمان پرداخت شده یا ترتیب پرداخت صورت های مالی برای سازمان امور مالیاتی کشور داده شده باشد.
درصورتی‌که صدور صورتحساب الکترونیکی بیش از حد مجاز مقرر در این ماده باشد، کلیه مودیان باید نسبت به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده متعلقه، تعیین ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی یا ارائه تضامین کافی اقدام کنند؛ در غیر این‌صورت به صورتحساب الکترونیکی صادر شده اعتبار مالیاتی تعلق نخواهد گرفت.
جرائم عدم انجام تکالیف قانونی سامانه مودیان مالیاتی چیست؟
سازمان امور مالیاتی به‌منظور اطمینان از اجرای مقررات مصوب در قانون سامانه مودیان و پایانه های فروشگاهی، جرایم مختلفی را برای کسانی که از انجام تکالیف قانونی سامانه مودیان خودداری می‌کنند، در نظر گرفته است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
جرائم عدم عضویت در سامانه مودیان مالیاتی
درصورتی‌که مودی پس از فراخوان سامانه مودیان و سازمان امور مالیاتی، نسبت به ثبت‌نام در این سامانه اقدام نکند، باید ۱۰ درصد از مجموع مبلغ فروش یا ۲ میلیون تومان (هر کدام بیشتر باشد) به سازمان امور مالیاتی بپردازد. علاوه‌بر این، معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوق‌های قانون مالیات‌های مستقیم در آن سال مالی برای متخلفان اعمال نخواهد شد.
جریمه‌های نامبرده‌شده در صورت عدم استفاده از پایانه فروشگاهی یا حافظه مالیاتی و استفاده کردن از حافظه مالیاتی سایر مودیان یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران نیز برای فرد متخلف اعمال می‌شود. همچنین این جرایم در موارد زیر نیز اعمال خواهد شد:
- جرائم عدم صدور صورتحساب الکترونیکی متناسب با سامانه مودیان
- جرائم عدم اعلام شماره حساب بانکی مربوط به فعالیت اقتصادی
جریمه عدم پرداخت مالیات کارتخوان متفاوت است و مودیان مالیات کارتخوان باید در موعد مقرر نسبت به ارسال اظهارنامه مالیاتی خود اقدام کنند.
جرائم عدم تحویل صورتحساب به خریدار یا حذف صورتحسابها
درصورتی‌که فروشنده از ارائه صورتحساب چاپی به خریدار خودداری کرده یا اقدام به حذف یا مخدوش کردن صورتحساب کند، جریمه‌ای معادل ۲ درصد مبلغ صورتحساب یا ۲ میلیون تومان (هر کدام بیشتر باشد) برای فرد متخلف در نظر گرفته خواهد شد. اعلام صورتحساب حقوق کارگران و سایر هزینه‌های مجموعه اقتصادی نیز برای محاسبه مالیات سالانه اجباری است.
عدم اعلام گزارشات فروش واحد اقتصادی در سامانه مودیان
درصورتی‌که صاحبان واحد‌های اقتصادی از ثبت یا اعلام گزارشات مربوط به فروش در سامانه مودیان خودداری کنند، مشمول پرداخت جریمه‌ای به میزان ۱ درصد مبلغ فروش گزارش‌نشده یا ۱ میلیون تومان (هر کدام بیشتر باشد) خواهند شد.
علاوه‌بر این موارد، اعلام شماره حساب‌های بانکی، شناسه یکتای دستگاه کارتخوان بانکی (POS) یا درگاه‌های پرداخت الکترونیکی مورد استفاده برای فعالیت شغلی خود به سازمان امور مالیاتی نیز ضروری است. در صورت مرتکب شدن هرگونه خطا، سازمان امور مالیاتی می‌تواند نسبت به انجام مراتب قانونی و پیگیری تخلف اقدام کند.
چه کسانی مشمولین قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان هستند؟
بر اساس بند ج ماده ۱ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، کلیه اشخاص حقیقی اعم از صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم، جزو اشخاص مشمول قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان هستند.
تغییرات قانون سامانه مودیان در راستای قانون تسهیل
با تصویب قانون تسهیل سامانه مودیان، سرنوشت بخش زیادی از تکالیف مربوط به سامانه مودیان مشخص شد. در ادامه مهم‌ترین تغییرات ناشی از قانون تسهیل را بررسی خواهیم کرد:
1. تغییر در تاریخ فراخوان‌ها
تاریخ فراخوان‌های ثبت‌نام و عضویت در سامانه مودیان تغییر کرده است و کلیه اشخاص حقوقی از اول مهرماه 1402 و کلیه صاحبان مشاغل از اول دی‌ماه 1402 مشمول عضویت و انجام تکالیف قانونی شدند.
2. تکلیف صدور صورتحساب الکترونیکی
در بخش گروه‌بندی صاحبان مشاغل، به این موضوع اشاره کردیم که صاحبان مشاغل بر اساس دو مؤلفه «نوع» و «حجم» فعالیت، گروه‌بندی می‌شوند. باتوجه‌به این نکته، اشخاص حقیقی موظف به ارسال صورتحساب الکترونیکی از اول دی‌ماه 1402، به شرح زیر هستند:
- کلیه صاحبان مشاغل که حجم فروش خالص کالا و خدمات سال 1402 آنها تا پایان شهریور ماه سال 1402، بیشتر از 180 میلیارد ریال بوده است.
- اشخاص حقیقی موضوع جزء 2 بند ط تبصره 6 قانون بودجه سال 1402، با هر میزان فروش کالا و خدمات سالانه.
- عرضه‌کنندگان کالا و خدمات مرتبط با طلا، جواهر و پلاتین با هر میزان فروش کالا و خدمات.
- فروشندگان مواد معدنی به واحد‌های فراوری مواد معدنی موضوع بند م تبصره 7 قانون بودجه سال 1402 با هر میزان فروش.
اشخاص مشمول صدور صورتحساب الکترونیکی در صورت عدم رعایت این قانون، مشمول جرایم مالیاتی خواهند شد. اشخاص حقیقی باید گواهی امضای الکترونیک خود را از مراکز میانی خصوصی دریافت کنند. در مقاله «مراحل ارسال صورتحساب الکترونیکی اشخاص حقیقی» به صورت مفصل به این موضوع پرداخته‌ایم.
همچنین، در ویدئوی زیر آخرین تغییرات قانون سامانه مودیان و قانون تسهیل را همراه با استاد دوستدار بررسی کرده‌ایم:
تاریخ لازم الاجرا شدن قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان چه زمانی است؟
تاریخ لازم الاجرا شدن قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان برای شرکت‌های مختلف با یکدیگر متفاوت بوده و زمان فراخوان سامانه مودیان باتوجه‌به نوع کسب‌وکارها متفاوت است. به‌طورکلی، شرکت‌ها باتوجه‌به نوع آنها در دسته‌بندی‌های زیر تقسیم شده و باید در تاریخ‌های درج‌شده در زیر نسبت به ثبت نام در سامانه مودیان اقدام کنند.
- شرکت‌های عضو بورس و فرابورس: 1402/07/01
- شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌های اجرای ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری: 1402/07/01
- اشخاص حقوقی: 1402/10/01
- صاحبان مشاغل گروه‌های اول و دوم: 1402/10/01
- سایر اشخاص مشمول باقی‌مانده: 1402/10/01
تاریخ اجرای قانون سامانه مودیان و ثبت نام در این سامانه، به دسته‌بندی شرکت‌ها بستگی دارد. پیش از ثبت‌نام در سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی باید نوع کسب‌وکار خود را به‌درستی مشخص کنید.
چطور صورتحساب الکترونیکی به سازمان امور مالیاتی ارسال کنیم؟
در این مطلب درباره تکالیف قانونی سامانه مودیان صحبت کردیم. یکی از مهم‌ترین مواردی که در بررسی جزئیات مربوط به قانون جدید سامانه مودیان مطرح می‌شود، نحوه ارسال صورتحساب الکترونیکی است. برای این کار روش‌های مختلفی از جمله: ارسال توسط شرکت‌های معتمد، ارسال توسط سامانه‌های دولتی و ارسال مستقیم توسط خود مودی به وسیله نرم افزار حسابداری وجود دارد. لازم به ذکر است نحوه ارسال صورتحساب الکترونیکی اشخاص حقیقی و حقوقی به سامانه مودیان متفاوت است.
شما عزیزان به‌عنوان صاحب کسب‌وکار یا حسابدار یک مجموعه می‌توانید از نرم افزار سپیدار سیستم برای انجام این کار استفاده کنید. در پایان اگر سوالی درباره موضوع موردبحث و قانون جدید سامانه مودیان دارید، در قسمت نظرات دیدگاه یا دغدغه خود را با ما به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
1.چه کسانی مشمولین قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان هستند؟
بر اساس بند ج ماده ۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، کلیه اشخاص حقیقی اعم از صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم، جزو اشخاص مشمول قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان هستند.
2. ثبت نام و عضویت در سامانه مودیان به چه صورت است؟
طبق ماده ۲ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، افراد برای ثبت نام در سامانه مودیان باید به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی مقرر کرده، اقدام کنند. طبق این ماده از تکالیف قانونی سامانه مودیان، خرده‌فروش‌هایی که مستقیما با مصرف‌کننده نهایی در ارتباط هستند، باید علاوه‌بر ثبت نام در سامانه مودیان، از پایانه‌های فروشگاهی نیز استفاده کنند. استفاده از پایانه فروشگاهی برای مودیانی که با مصرف‌کننده نهایی ارتباط ندارند، الزامی نیست؛ ولی باید همه صورتحساب‌های خود را در موعد مقرر از طریق سامانه مودیان در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند.
برای ثبت نام در سامانه مودیان باید به آدرس tax.gov.ir مراجعه کرده و به ترتیب مراحل دریافت گواهی امضای الکترونیک، دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی و دریافت شناسه کالاها و خدمات را پشت سر بگذارید. برای دریافت این مدارک باید به سامانه‌های مخصوص آنها مراجعه کنید.