دارایی مشهود و نامشهود مفومی است که بسیاری از حسابداران با آن سروکار دارند و پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد. دارایی‌هایی که به شکل فیزیکی موجود هستند، در دسته‌بندی دارایی مشهود (Tangible Asset) قرار میگیرند. دارایی‌هایی مثل ماشین‌آلات، زمین یا ساختمان، جزء دارایی‌های مشهود هستند. در مقابل دارایی مشهود، دارایی نامشهود (Intangible Asset) قرار دارد که به شکل غیرفیزیکی است. از دارایی‌های نامشهود می‌توان به ارزهای دیجیتال، علامت تجاری، حق کپی‌رایت، سرقفلی و یا شهرت برند اشاره کرد.
تفاوت دارایی مشهود و نامشهود
دارایی مشهود، نوعی دارایی ثابت است که به آن دارایی‌های عملیاتی نیز گفته می‌شود. این داراییها باید نمود عینی داشته باشد و شاید مهم‌ترین تفاوتی که بین دارایی‌های مشهود و نامشهود وجود دارد، این است که دارایی‌های مشهود، قابل‌دیدن و قابل‌لمس هستند.
نرم افزار دارایی مشهود است یا نامشهود؟
در ارتباط با نرم افزار 4 حالت وجود دارد که با توجه به شرایط باید آن را در نظر گرفت:
- اگر نرم افزار توسط شرکت برای استفاده داخلی توسعه یابد، باید تمامی هزینه‌های مرتبط با توسعه به حساب هزینه‌های دوره منظور شود.
- اگر نرم افزار توسط شرکت برای فروش خریداری شود به حساب موجودی کالا منظور خواهد شد.
- اگر نرم افزار به گونه مکمل سخت‌افزار (مثلاً نرم افزار سیستم‌عامل) باشد، به عنوان دارایی مشهود ثبت خواهد شد.
- اگر نرم افزار جزء مکمل سخت‌افزار نباشد، می‌تواند به عنوان دارایی نامشهود ثبت شود.
زمین دارایی مشهود است یا نامشهود؟
دارایی‌هایی مثل زمین و یا مستغلات جزء دارایی‌های مشهود و قابل‌مشاهده است. حسابدارانی که کار حسابداری صنعتی یا حسابداری انبار را انجام می‌دهند، با این مفاهیم کاملاً آشنا هستند.
استاندارد حسابداری دارایی مشهود
استانداردی که در مورد دارایی‌های مشهود مورداستفاده قرار می‌گیرد، استاندارد شماره 11 است. در این قسمت بخش‌هایی از آن را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
استاندارد شماره 11 دارایی‌های ثابت مشهود
بر طبق استاندارد حسابداری شماره 11 که با عنوان دارایی ثابت مشهود شناخته می‌شود، این داراییها از عمر طولانی و مفیدتری برخوردار هستند و در طی عملیات روزانه مورد استفاده شرکتها و سازمانها قرار میگیرند. باید به این نکته نیز اشاره کنیم که دارایی‌های ثابت هرگز به قصد سرمایه‌گذاری یا فروش مجدد خریداری نمی‌شوند. معمولاً شرکتها از این داراییها، در جهت تولید، عرضه کالا و خدمات، اجاره به دیگران یا برای مقاصد اداری در مدت زمانی بیش از یک دوره مالی استفاده می‌کنند.
نکته دیگری که در مورد دارایی ثابت مشهود باید گفت این است که چنین دارایی‌هایی نشانه و معرف اعتبار و حسن شهرت شرکتها محسوب می‌شود. این شرکتها معمولاً از قدرت و کارایی بیشتری برخوردار هستند و نشان‌دهنده این است که توانایی مالی زیادی دارند.
انواع دارایی مشهود
همان‌طور که گفتیم دارایی‌های مشهود، قابل‌لمس و قابل رویت هستند. با توجه به این توضیح دارایی‌های مشهود را می‌توان به این شکل دسته‌بندی کرد:
- دارایی مشهود استهلاک‌پذیر
- دارایی مشهود استهلاک ناپذیر
- دارایی مشهود با طول عمر کم
- دارایی مشهود با طول عمر زیاد
البته در بین این اموال، تنها زمین است که استهلاک ناپذیر است و به‌مرورزمان هم ارزش بیشتری پیدا میکند. اما ساختمان و سایر مستغلات، به‌مرور از بین می‌روند.
انواع دارایی نامشهود
اگرچه دارایی‌های نامشهود قابل‌مشاهده و قابل‌لمس نیستند اما نمی‌توان گفت که استهلاک ناپذیر هستند. به طور مثال مالکیت مادی و معنوی می‌تواند مدت‌زمان خاصی را داشته باشد. یا موفقیت و شکست یک سازمان بر روی ارزش برند آن‌ها تأثیرگذار است و می‌تواند آن را افزایش و یا کاهش دهد.
محاسبه استهلاک و حسابداری دارایی ثابت را به سپیدار بسپارید
محاسبه‌های ساده و دقیق
پلاک گذاری و تراز داراییها
تحصیل، تبدیل و جابجایی اموال
ردیابی تحویل‌گیرندگان دارایی
تطابق با اصول و قوانین
فروش دارایی ثابت مشهود
نکاتی که طبق بند 71 استاندارد 11 حسابداری با عنوان دارایی‌های ثابت مشهود می‌توان به آن اشاره کرد عبارت است از:
- سود یا زیان ناشی از برکناری یا واگذاری دارایی ثابت مشهود باید در زمان حذف در صورت سود و زیان دوره منظور گردد.
- سود یا زیان ناشی از حذف یک دارایی ثابت مشهود باید معادل تفاوت عایدی ناشی از واگذاری دارایی و مبلغ دفتری آن تعیین گردد.
- به‌منظور تعیین ارزش دفتری در زمان واگذاری یا کنارگذاری، مانده استهلاک انباشته تا تاریخ واگذاری یا کناره گذاری باید محاسبه گردد.
- درصورتی‌که دارایی کنارگذاری گردد کل ارزش دفتری به عنوان زیان، به سود و زیان دوره منظور می‌گردد.
- در صورت واگذاری، بسته به مبلغ عواید حاصل از واگذاری و تفاوت آن با ارزش دفتری (منظور بهای تمام شده پس از کسر استهلاک انباشته و کاهش ارزش زیان)، ممکن است سود یا زیان محاسبه گردد.
بهای تمام شده دارایی ثابت مشهود چگونه محاسبه می‌شود؟
- قیمت خرید + عوارض گمرکی+مالیات‌های غیرقابل‌استرداد خرید، بعد از کسر تخفیفات تجاری
- هرگونه مخارجی که پرداخت می‌شود تا دارایی به وضعیت قابل‌بهره‌برداری برسد
- برآورد اولیه مخارج پیاده‌سازی و برچیدن دارایی و بازسازی محل آن از بابت تعهدی که تقبل می‌شود. مثلاً زمانی که تعهد داده می‌شود تا بعد از پایان فعالیت بر روی یک معدن زمین آن را بازسازی و به حالت اولیه برگردانده شود.
چه مواردی به شکل مستقیم یا غیرمستقیم به دارایی اضافه می‌شود؟
- هزینه حقوق و سایر مزایای کارکنان پروژه موردنظر
- مخارج آماده‌سازی محل نصب
- مخارج حمل‌ونقل اولیه
- مخارج نصب و مونتاژ
- مخارجی که برای تولید آزمایشی دارایی پرداخت شده
- همچنین حقوق مدیران و سایر اقلام سربار
دارایی‌های ثابت مشهود در ترازنامه
ترازنامه از جمله مهم‌ترین گزارش‌های مالی است که در تمامی شرکتها تهیه و مورداستفاده قرار می‌گیرد. اما سؤال این است که دارایی‌های مشهود و نامشهود در کدام دسته‌بندی قرار می‌گیرد؟ در ترازنامه تمامی داراییها به شکل جاری و غیرجاری دسته‌بندی می‌شوند:
الف) دارایی جاری شامل موجودی نقدی، سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت، حساب‌ها و اسناد دریافتی تجاری و پیش‌پرداخت‌ها است.
ب) دارایی غیرجاری شامل دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود، سرمایه‌گذاری بلندمدت، پیش‌پرداخت‌ها و سایر داراییها است.
سند استهلاک دارایی مشهود
یکی از مهم‌ترین موضوعات در دارایی ثابت، موضوع استهلاک دارایی آن‌ها است. بعضی از دارایی‌های ثابت مشهود بعد از گذشت مدت‌زمان مشخصی دچار فرسودگی می‌شوند و هزینه‌هایی را به سازمان تحمیل می‌کنند که در اصطلاح به آن‌ها هزینه استهلاک گفته می‌شود.
اما حسابداران معمولاً قبل از بستن حساب‌ها و انجام عملیات پایان سال، استهلاک مربوط به داراییها و هزینه‌های مربوط به استهلاک را شناسایی و ثبت می‌کنند. به طور مثال اگر شرکتی یک دارایی را به ارزش 1 میلیون تومان خریداری کند و عمرمفید آن را 10 سال درنظر گرفته باشد.
این بدین معنی است که بعد از گذشت 10 سال فاقد هرگونه ارزشی است و ارزش آن صفر است. بنابراین با درنظر گرفتن اصل تطابق هزینه و درآمد، منافع آن در 10 سال حاصل می‌شود و هزینه ای که بابت خرید آن درنظر گرفته می‌شود نیز به مرور در حساب هزینه قرار خواهد گرفت.
ثبت سند حسابداری دارایی‌های ثابت مشهود
در شرکتها ثبت سند حسابداری دارایی ثابت با ارزش‌افزوده یا بدون آن است. همچنین برخی از افراد این دارایی ثابت را به‌صورت نقد و یا اقساط خریداری و ثبت خواهند کرد. در اینجا برخی از موارد ثبت سند را با هم بررسی خواهیم کرد.
خرید نقدی دارایی ثابت
زمین بدهکار
موجودی نقد/بانک بستانکار
خرید دارایی ثابت با ثبت ارزش‌افزوده
اثاثیه بدهکار
سایر حساب‌های دریافتنی بدهکار
سایر حساب‌های پرداختنی بستانکار
خرید نسیه دارایی ثابت
ساختمان بدهکار
سایر حساب‌های پرداختنی بستانکار
پیشنهاد ما برای ثبت دارایی‌های شما
شما با خرید نرم‌افزار دارایی ثابت سپیدار، میتوانید براحتی اموال و دارایی‌های خود را ثبت کنید و حسابداری اموال خود را انجام دهید. این نرم‌افزار بطور خودکار سندهای حسابداری موردنیاز را ثبت خواهد کرد و حسابداران از این بابت هیچگونه نگرانی نخواهند داشت. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر و دریافت دموی رایگان میتوانید با شماره 02181022222 تماس بگیرید. نماینده‌های فروش سپیدار در سراسر کشور آمادگی پاسخگویی به سئوا‌‌ل‌های شما را خواهند داشت.
سئوالات متداول
تفاوت دارایی ثابت مشهود و نامشهود در چیست؟
این موضوع با ذکر مثال در مقاله وجود دارد اما تفاوت در قابل لمس و قابل رویت بودن دارایی‌های ثابت مشهود است.
استاندارد شماره 11 دارایی ثابت مشهود در مورد چیست؟
این استاندارد برای شما توضیح داده شده اما بیان میکند که این داراییها از عمر طولانی و مفیدتری برخوردار هستند و در طی عملیات روزانه مورد استفاده شرکتها و سازمانها قرار میگیرند.