مطمئناً اگر سابقه فعالیت در واحد حسابداری و مالی یک شرکت را داشته باشید، تا حدودی با بحث‌های مالیاتی آشنا خواهید بود. مالیات مکسوره یا تکلیفی، یکی از انواع مالیات‌ها است که برای صاحبان مشاغل و افراد حسابدار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در رابطه با این نوع مالیات مسائل زیادی همچون نحوه محاسبه آن، انواع، پرداخت و مواردی از این قبیل وجود دارند که ممکن است برای بسیاری از افراد مجهول باشند.
بر این اساس در این مطلب از سپیدار سیستم، تصمیم گرفتیم به معرفی این نوع مالیات و مسائل مربوط به آن بپردازیم.
مالیات مکسوره
قبل از تعریف مالیات مکسوره، بهتر است تعریف مختصری از مالیات را بیان کنیم. به طور کلی مالیات برابر است با پرداخت بخشی از درآمد جامعه یا سود به دست آمده از فعالیت کسب و کارها به دولت که با هدف ایجاد رفاه و امکانات بهتر توسط دولت انجام میشود. مالیات همچنین انواع مختلفی دارد که مالیات مکسوره یکی از آن‌هاست.
مالیات تکلیفی یا همان مکسوره زیر مجموعه ای از مالیات بر درآمد است که جهت اخذ آن، سازمان مالیات اقدامی انجام نمی‌دهد و بر عهده اشخاص حقیقی و حقوقی خواهد بود. در واقع این مالیات به عنوان مبلغی تعریف میشود که کارفرما هنگام پرداخت مبلغ صورت حساب، از اصل مبلغ کالا کم و به حساب سازمان مالیاتی واریز می‌کند.
پرداخت کننده همچنین باید رسید پرداخت صورت حساب را با مشخصات هویتی و اقامتی صاحبان صورت حساب به صورت کامل به اداره امور مالیاتی ارسال کند. لازم به ذکر است همه اشخاص حقوقی و حقیقی جهت توسعه و ساخت زیر ساخت‌های کشور، موظف هستند مالیات مکسوره را پرداخت کنند. مالیات حقوق، یکی از انواع مالیات مکسوره است که میزان مبلغ در فیش حقوقی درج میشود.
انواع مالیات مکسوره
اگر قصد دارید در آینده، به عنوان یک حسابدار در بخش امور مالی و مالیاتی یک شرکت مشغول به کار شوید بهتر است با انواع مالیات مکسوره آشنا شوید. چراکه برای محاسبه و پرداخت آن، این شناخت کمک کننده خواهد بود. در ادامه به معرفی چند مورد از مرسوم ترین انواع مالیات مکسوره می‌پردازیم.
مالیات بر اجاره
مالیات بر اجاره به عنوان یکی از انواع مالیات مکسوره، عبارت است از مبلغی که مالکان واحدهای تجاری موظف هستند در مقابل اجاره ملک خود بپردازند. البته برخی از املاک نیز بنا بر قوانین تصویب شده سازمان امور مالیاتی، از مالیات معاف هستند.
نحوه محاسبه مالیات مکسوره اجاره
بنا بر ماده ۵۳ قانون مالیات، هر شخص حقیقی و حقوقی به عنوان مستأجر وظیفه دارد بر اساس قانون محاسبه از مبلغ کل اجاره، مالیات بر اجاره را کم کند. ضمن اینکه تا ۱۰ روز بعد، فرصت پرداخت آن را به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک دارد. سپس باید رسید را به مؤجر تحویل دهد.
البته اگر قرارداد اجاره به صورت رهن کامل نوشته شود، مستأجر برای پرداخت مالیات بر اجاره هیچ تکلیفی ندارد. اما اگر به صورت رهن و اجاره باشد، لازم است که بعد از محاسبه مبلغ و کسر از اجاره، به حساب سازمان واریز کند.
مالیات حقوق و دستمزد
یکی دیگر از انواع مالیات مکسوره، مالیات حقوق و دستمزد است که مختص افراد شاغل اعم از کارمند و کارگر دارای بیمه تأمین اجتماعی است. در این نوع مالیات، مبلغ مورد نظر از حقوق افراد شاغل، کسر شده و به حساب سازمان مالیات واریز میشود.
در واقع کارفرماها وظیفه دارند که مبلغ مالیات حقوق را محاسبه و بعد از کسر آن، به اداره مالیات پرداخت کنند. هر سال از طرف وزارت اقتصاد و دارایی، مبلغی به عنوان سقف درآمد اعلام میشود که معاف از پرداخت مالیات است. بر این اساس کارکنانی که حقوق آن‌ها بیشتر از این مبلغ نیست و دارای بیمه تأمین اجتماعی هستند، از پرداخت مالیات معاف هستند.
در مقابل کارکنانی که بیشتر از این مبلغ حقوق می‌گیرند، موظف هستند درصدی از حقوق دریافتی را به عنوان مالیات بپردازند. در واقع کارفرماها باید این مبلغ را از فیش حقوقی کارمندان کم کرده و تا یک ماه بعد از آن، به سازمان مالیاتی پرداخت کنند.
مالیات قرارداد با مؤسسات بیمه
قوانینی که در مورد مالیات مکسوره مؤسسات بیمه وجود دارند از این قرار هستند که کلیه مؤسسات بیمه ایرانی وظیفه دارند، هنگام تخصیص حق بیمه برای بیمه گر اتکایی خارجی، دو درصد از آن را به عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی بپردازند.
لازم به ذکر است مهلت پرداخت این مالیات تا یک ماه است. دریافت آن نیز بر عهده مؤسسات بیمه ایرانی است که در حال همکاری با شرکت‌های خارجی هستند.
مالیات بر حق الوکاله
بر اساس قوانین مالیاتی، کلیه وکلا موظف هستند که در قراردادهای خود حدود ۵ درصد از حق الوکاله را به عنوان مالیات در نظر بگیرند. مالیات بر حق الوکاله شامل هر نوع وکالتی میشود از جمله وکالت دادگستری یا حق وکالتی که جهت انجام کار خاصی دریافت میشود.
مالیات بر نقل و انتقال سهام
مالیات بر نقل و انتقال سهام، یکی دیگر از انواع مالیات مکسوره است که جزء معروف ترین مالیات‌ها به شمار می‌آید. در این نوع مالیات، تکلیف پرداخت آن بر عهده شخصی است که مسئول انتقال سهم است. بر اساس قانون مالیات، انتقال دهنده سهم، وظیفه دارد حدود ۴ درصد از ارزش سهم را به عنوان مالیات کسر کرده و به اداره امور مالیاتی پرداخت کند.
مالیات حق الزحمه پزشکان
مالیات مکسوره حق الزحمه پزشکان، جزء مالیات جدیدی است که از سال ۹۸ با تدوین قوانین بودجه روی کار آمد. بعد از آن نیز در سایت سازمان امور مالیاتی، سامانه مالیات مکسوره پزشکان راه اندازی شد.
بر اساس این قانون همه مراکز درمانی اعم از دولتی، خصوصی، وابسته به نهاد یا خودگردان، وظیفه دارند حدود ۱۰ درصد از حق الزحمه اختصاص داده شده به کادر درمان را به عنوان مالیات بپردازند.
نحوه محاسبه مالیات مکسوره مشاغل پزشکی
با توجه به قوانین سازمان بودجه و دستورالعمل‌های ابلاغی سازمان امور مالیاتی، میزان مبلغ مالیات مکسوره مشاغل پزشکان به صورت زیر است. این مبلغ مالیات شامل ۱۰ درصد از حق الزحمه یا حق العمل پزشکان است که در قبال دریافت وجه از صورت حساب‌های ارسالی به بیمه‌ها یا مبالغ نقدی دریافتی از بیمار دریافت کرده اند.
در واقع به عنوان علی الحساب مالیات کسر میشود و به نام پزشک مربوطه و تا پایان ماه بعد از وصول مبلغ به حساب سازمان مالیاتی واریز میشود.
منظور از علی الحساب این است که مالیات مکسوره شامل مبالغی که مشمول مالیات بر درآمد حقوق هستند، مانند کارانه نخواهد بود. از طرفی اگر پزشکان در مراکز درمانی به استخدام درآمده باشند، مالیات مکسوره حق الزحمه یا حق العمل شامل آن‌ها نمی‌شود. چرا که همه حقوق دریافتی آن‌ها مشمول قوانین مربوط به مالیات بر حقوق خواهد بود.
نحوه پرداخت مالیات مکسوره
جهت پرداخت انواع مالیات مکسوره که اشخاص حقیقی و حقوقی مسئول پرداخت آن هستند، حدود یک ماه زمان در نظر گرفته میشود. جهت واریز این مالیات‌ها، اشخاص می‌توانند با مراجعه به نزدیک ترین حوزه مالیاتی و دریافت فیش مربوط به خود برای انجام این کار اقدام کنند.
جرائم مالیاتی عدم پرداخت مالیات مکسوره
با توجه به اینکه عدم پرداخت مالیات مکسوره نوعی جرم محسوب میشود، افرادی که مرتکب این خطا می‌شوند، مجازات خواهند شد. در واقع اگر پرداخت مالیات انجام نشود، فرقی نمی‌کند شخص حقیقی باشد یا حقوقی و برای پرداخت مالیات اقدام کرده باشد یا نکرده باشد، زیرا در هر صورت مقصر است. بنابراین باید جریمه‌های مربوط را بپردازد.
به طور کلی، معادل ۱۰ درصد از مالیاتی که پرداخت نشده است به عنوان جریمه برای عدم پرداخت مالیات مکسوره در نظر گرفته شده است. در ازای هر ماه که پرداخت مالیات انجام نشود، حدود ۲.۵ درصد به مبلغ مالیات اضافه خواهد شد. از طرفی در صورت شکایت سازمان مالیات نیز جرائم نقدی ممکن است به حبس تعزیری از ۶ ماه تا ۲ سال تبدیل شوند.
جمع بندی
مالیات مکسوره یا تکلیفی یکی از انواع مالیات است که به نوعی جزء مالیات بر درآمد محسوب میشود. در این نوع مالیات، شخص پرداخت کننده حقوق، اجاره، حق الوکاله و مواردی از این قبیل که به توضیح آن‌ها پرداختیم، وظیفه دارد درصدی از مبلغی که قرار است پرداخت کند، کم کرده و تا حداکثر یک ماه به سازمان مالیاتی کشور واریز کند. میزان پرداخت مالیات مکسوره در انواع مختلف آن متفاوت است که در این مطلب به توضیح آن پرداختیم.