افرادی که حساب‌های آن‌ها شامل مالیات میشود، موظف هستند سالانه مبلغی را به عنوان مالیات پرداخت کنند. درصورتی‌که دولت این مالیات را مشخص کند، کلیه حساب‌های فرد بررسی می‌شوند درصورت مشاهده تراکنش‌های غیر شفاف، فرد باید پاسخگوی این فعالیت‌های حساب بانکی خود باشد.
استفاده از فرم خوداظهاری روش دیگری برای پرداخت مالیات است. به‌این‌ترتیب که افراد ابتدا فرم خود اظهاری مالیاتی را دریافت کرده و فعالیت‌های حساب خود را وارد میکنند. سپس کارشناسان دولت به بررسی این اطلاعات می‌پردازند.
برای آشنایی بیشتر با اصول نگارش اظهارنامه مالیاتی و ارسال آن، فقط کافی است 5 دقیقه از وقت خود را به مطالعه این مقاله اختصاص دهید.
اظهارنامه مالیاتی؛ فرم دولتی برای اعلام مالیات توسط مودیان
اظهارنامه مالیاتی یک فرم چاپی مخصوص است که وزارت اقتصاد و دارایی آن را تهیه کرده و در اختیار مودیان قرار می‌دهد. تسلیم اظهارنامه از نظر قانونی برای مودیان تکلیفی است که باید با استفاده از کد اقتصادی 16 رقمی و پیش ثبت نام در سامانه مالیاتی انجام شود.
اگر کد مالیاتی و اقتصادی ندارید یا نیازمند اطلاعات بیشتری هستید، فقط کافی است مقاله «کد مالیاتی چیست؟» را مطالعه کنید.
ارائه اظهارنامه مالیاتی باید به گونه‌ای باشد که بدون نیاز به دخالت ممیزین و کارشناسان سازمان امور مالیاتی، میزان مالیات کامل و دقیق بیان شده باشد.
البته که هیچ‌گونه شک و شبهای نباید اظهارنامه مالیاتی دیده شود؛ زیرا موجع‌به بررسی حساب‌ها توسط ممیزان مالیاتی خواهد شد.
وظایف کارشناسان سازمان امور مالیاتی برای خوداظهاری مالیاتی چیست؟
کارشناسان سازمان امور مالیاتی پس از بررسی مدارک ارسالی توسط شخص حقیقی یا حقوقی، اطمینان حاصل میکنند که مدارک صحت قانونی داشته باشد. به‌این‌ترتیب همان مقدار مالیات برای فرد مشخص میشود تا پرداخت کند.
خوداظهاری مالیاتی در واقع روشی بر پایه اعتماد بین مودیان و سازمان مالیاتی است که در این روش مودی مالیاتی میزان درآمد سالیانه خودش را به سازمان امور مالیاتی برای تعیین مقدار مالیات مستقیم اعلام میکند.
خوداظهاری مالیاتی در قانون مالیات‌های مستقیم از سال 1381 شکل گرفت. قبل از تصویب این قانون، درآمد مودیان مالیاتی به‌صورت زیر نظر اداره مالیاتی بررسی می‌شد تا میزان مالیات آن‌ها مشخص شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص میتوانید به مقاله «اظهار نامه مالیاتی چیست؟» مراجعه کنید.
پس از ارسال فرم خود اظهاری مالیاتی، ممیزان مالیاتی در سه مرحله زیر به بررسی اسناد می‌پردازند.
- ابتدا اسناد و مدارکی که توسط شخص مودی ارسال شده است بررسی می‌شوند.
- سپس اسنادی که در اختیار اشخاص ثالث یا اشخاص حقوقی خصوصی قرار دارد را بررسی میکنند. برای مثال اگر در سال گذشته با شرکتی معامله داشته‌اید، آن شرکت موظف است که مدارک مربوطه را در صورت لزوم به اداره امور مالیاتی ارائه دهد.
- در مرحله آخر اطلاعات تکمیلی از شرکتها و مؤسسات دولتی دریافت میشود. مؤسسات دولتی شامل بانک‌ها، شهرداری‌ها و وزارتخانه‌ها می‌شوند.
پس بررسی مدارک مودی توسط ممیز مالیاتی، زمانی که این کارشناس صحت اطلاعات را تایید کرد و تخلفی صورت نگرفته باشد، مودی باید مالیات اعلام شده را در زمان مقرر پرداخت کند.
محاسبه‌های مالیات را به سپیدار بسپارید
محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
ارسال صورت‌حساب به سامانه مؤدیان
فایل خرید و فروش فصلی
دیسکت بیمه و مالیات
تحریر دفاتر قانونی
اظهارنامه الکترونیکی؛ جایگزین فرم‌های چاپی از سال 1395
در سال‌های 81 تا 95 کلیه مودیان موظف به تهیه فرم‌های خوداظهاری از اداره امور مالیاتی منطقه مربوطه بودند.
پس از تکمیل فرم نیز باید آن را همراه با مدارک لازم به اداره امور مالیاتی تسلیم کرده تا نتیجه به آن‌ها اعلام شود.
به دلیل وقت‌گیر بودن این فرایند برای مودیان و ایجاد ازدحام در اداره‌های امور مالیاتی، در سال 95 تصویب شد تا فرم‌های خود اظهاری مالیاتی به‌صورت الکترونیکی ارسال و بررسی شود.
هم‌اکنون مودیان با ورود به سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی می‌توانند کلیه عملیات‌های مربوط به خوداظهاری مالیاتی را انجام دهند.
البته فراموش نکنید که برای ارسال فرم خوداظهاری به صورت الکترونیکی باید کد 16 رقمی اقتصادی را داشته باشید. در همین راستا برای شفاف‌سازی فعالیت حساب‌های بانکی، استفاده از برنامه حسابداری مفید خواهد بود.
تشریفات اخذ مالیات از طریق خوداظهاری مالیاتی
زمانی که فرم خوداظهاری مالیاتی در سامانه مالیات ثبت شود، کارشناسان مالیات و ممیزی‌ها به بررسی این مدارک می‌پردازند.
بررسی‌ها طبق قوانین مالیاتی انجام میشود تا هیچ‌گونه شک و شبهای برای محاسبه میزان مالیات باقی نماند. در ادامه به بررسی بیشتر مراحل بررسی‌های کارشناسان مالیاتی می‌پردازیم.
رسیدگی به اسناد و مدارک مودی
مطابق ماده ۲۲۹ قانون مالیات‌های مستقیم، مامورین تشخیص برای رسیدگی به اظهارنامه مالیاتی یا تشخیص هرگونه درآمد مودی مجاز هستند به کلیه دفاتر اسناد و مدارک مربوط مراجعه و رسیدگی کنند.
به‌این‌ترتیب مودی باید حتما مدارک قابل استناد ارائه دهد. البته که جمع‌آوری این مدارک و گردش‌های حساب طی یک سال امری چالش بر‌انگیز برای مودی است؛ اما این فرایند با استفاده از حسابداری فروشگاهی سپیدار یا سایر نرم‌افزارهای حسابداری، ساده‌تر خواهد شد.
تحقیق و رسیدگی به اسناد اشخاص ثالث؛ بررسی اسناد اشخاص حقوق خصوصی
مطابق ماده ۲۳۰ قانون مالیات‌های مستقیم، اشخاص ثالث که مدارک و اسناد حاکی از تحصیل درآمد نزد آن‌ها موجود است؛ باید در زمان مراجعه مامورین تشخیص اسناد و مدارک مزبور را به آن‌ها تسلیم کنند.
منظور از اشخاص ثالث کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی خصوصی غیر از مودی و مامور مالیاتی است. چنانچه اشخاص ثالث از ارائه اسناد، مدارک و اطلاعات مربوط به مودی و درآمد او خودداری کنند؛ مسئول جبران خسارات وارده به دولت شناخته می‌شوند و از طریق دادستان کل کشور مکلف به ارائه اسناد و اطلاعات خواهند شد.
تحقیق از طریق تحصیل اطلاعات از دوایر دولتی
در مواردی که ادارات امور مالیاتی کتبا از وزارت خانه‌ها و موسسات دولتی، شرکت‌های دولتی، نهادهای انقلابی، شهرداری‌ها و سایر موسسات عمومی غیر دولتی اطلاعات و اسناد لازم را در زمینه فعالیت و معاملات و درآمد مودی بخواهند، مراجع مذکور مکلفند رونوشت گواهی شده اسناد مربوط و هرگونه اطلاعات لازم را در اختیار آنان بگذارند.
چه کسانی باید خوداظهاری مالیاتی پر کنند؟
بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم، همه اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران کسب درآمد میکنند؛ باید خوداظهاری مالیاتی خودشان را برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. البته افرادی که از مالیات معاف هستند، نیازی به ارائه خود اظهاری مالیاتی ندارند.
لازم به ذکر است که این قانون شامل کلیه کسانی که تابعیت ایران را دارند و در خارج از کشور ساکن هستند ولی در ایران درآمدزایی میکنند نیز خواهد شد.
علاوه بر این، افرادی که تابعیت غیرایرانی دارند اما در ایران کسب درآمد میکنند نیز باید فرم خوداظهاری مالیاتی را در زمان مقرر برای سازمان امور مالیاتی به صورت الکترونیکی ارسال کنند.
زمان ارائه خوداظهاری مالیاتی
زمان ارائه فرم خوداظهاری اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی متفاوت است. هر سال اشخاص حقیقی تا 31 خرداد فرصت دارند تا خوداظهاری مالیاتی را ارسال کنند.
برای مثال برای ارسال خوداظهاری مالیاتی سال 1402 تا روز 31 خرداد 1403 فرصت دارید. اما اشخاص حقوقی هر سال تا 31 تیر فرصت دارند که خوداظهاری مالیاتی الکترونیکی خودشان را تکمیل و ارسال کنند.
جریمه اعلام نکردن خوداظهاری مالیاتی
در صورت عدم ارائه خوداظهاری مالیاتی، شخص حقیقی یا حقوقی مشمول علی‌الراس میشود. این یعنی ممیزان مالیاتی اقدام به شناسایی درآمد مودی و تعیین مالیات میکنند.
- علاوه بر این مودی باید 30 درصد مالیات بیشتر پرداخت کند که این جریمه به‌هیچ‌عنوان کم نمی‌شود و قابل بخشش نیست.
- با کمک نرم‌افزارهای حسابداری و مالیاتی جدید، نگران محاسبات مختلف نباشید
در نهایت پیشنهاد می‌کنیم که با خرید نرم افزار حسابداری شرکتی و فروشگاهی سپیدار سیستم، خیال خود را بابت انجام امور مالی کسب‌وکارتان راحت کنید.
این نرم‌افزارها با محیط جذاب و کاربری بسیار آسانی که دارند، مدیریت امور مالیاتی شما را نیز به طور هوشمندانه‌ای برعهده می‌گیرند.
هم‌چنین شماره تلفن ۰۲۱۸۱۰۲۲۰۰۰ پل ارتباطی شما با مجموعه سپیدار است. همکاران ما مشتاقانه آماده ارائه مشاوره و پاسخگویی به سوال‌ها و نظرهای ارزشمندتان خواهند بود.
از شما عزیزان دعوت می‌کنیم که تجربیات خود برای ارسال اظهارنامه مالیاتی را از طریق کامنت‌ها با ما و سایر خوانندگان مجله سپیدار به اشتراک بگذارید.
سؤالات متداول
ممیز مالیاتی چطور خوداظهاری مالیاتی را بررسی میکند؟
ابتدا اسناد و مدارکی که مؤدی ارسال کرده است را بررسی میکنند و سپس اسناد در اختیار اشخاص ثالث بررسی میشود. در نهایت نیز اطلاعات تکمیلی را از شرکتها و موسسههای دولتی دریافت میشود.
آیا کسانی که خارج از کشور زندگی میکنند نیز باید خوداظهاری مالیاتی ارائه کنند؟
بله. این قانون شامل همه کسانی که تابعیت ایران را دارند و در خارج از کشور ساکن هستند ولی در ایران درآمدزایی میکنند نیز میشود. افرادی که ایرانی نیستند اما تابعیت ایران دارند نیز باید خود اظهارنامه مالیاتی‌شان را ارائه دهند.