تراز آزمایشی یکی از مفاهیم دیگری در دنیای حسابداری و مدیریت امور مالی کسب و کارهاست که البته از اهمیت زیادی برای بررسی وضعیت کسب و کارها نیز برخوردار است. اما یک لحظه صبر کنید؛ بسیاری از افراد فکر می‌کنند تراز آزمایشی نیز نوعی از صورت های مالی هستند، در صورتی که این تفکر یک باور غلط است که در اثر عدم شناخت از صورتهای مالی مطرح شده است.
در این مقاله به طور کامل در مورد تراز آزمایشی صحبت می‌کنیم و سیر تا پیاز این موضوع را می‌شکافیم، اما برای شروع باید تعریف درستی از صورت های مالی ارائه دهیم تا قابلیت تفکیک ترازنامه، صورتهای مالی مختلف و تراز آزمایشی را داشته باشیم.
همچنین اگر تمایل دارید ویدئو آشنایی با صورتهای مالی را از موسسه آموزش و پژوهش همکاران سیستم مشاهده کنید:
صورت های مالی چه هستند؟
صورت های مالی، گزارش هایی هستند که نتایج فعالیت یک واحد اقتصادی (یک شرکت) را در یک دوره زمانی نشان می‌دهند. برای تهیه صورت های مالی باید استانداردها و اصول حسابداری در نظر گرفته شوند تا صورت های مالی نمایانگر حقیقت وضعیت یک کسب و کار باشند. نتیجه کار گزارشات دقیق و جامعی خواهد بود که آینه وضعیت یک شرکت است.
صورت های مالی انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر هستند:
- صورت سود و زیان
- صورت سود و زیان جامع
- صورت جریان وجوه نقد
- ترازنامه
ترازنامه که یکی از صورت های مالی است عموما به اشتباه با تراز آزمایشی یکسان در نظر گرفته می‌شود. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم و تفاوت این دو را که 2 مفهوم جداگانه هستند بیان می‌کنیم.
تراز آزمایشی چیست؟
در یک تعریف ساده، تراز آزمایشی فهرستی از نام و مانده حساب های دفتر کل است که اغلب در پایان ماه های مختلف تهیه می شود تا توازن مانده حساب های دفتر کل مورد آزمون قرار گیرد. در این صورت می‌توان حساب های دفتر کل را به اطمینان کامل برای تهیه صورت های مالی مورد استفاده قرار داد، اما در صورتی که در تراز آزمایشی مشخص شود توازن مانده حساب های دفتر کل برقرار نیست، نمی‌توان بر اساس آن صورت های مالی صحیح و دقیقی تهیه کرد.ترتیب حسابها در تراز آزمایشی به این صورت است که ابتدا حسابهای دارایی، سپس حسابهای بدهی، و بعد حساب سرمایه مالک لیست می‌گردد.
تراز آزمایشی هم یک نوع از گزارشات حسابداری است، اما نمی‌توانیم آن را جزئی از صورت های مالی بدانیم. صورت های مالی گزارشاتی نهایی هستند که تصمیم‌گیرندگان یک کسب و کار بر اساس اطلاعات آن ها تصمیمات خود را اتخاذ می‌کنند اما تراز آزمایشی گزارشی است که صحت ثبت اسناد و دفاتر را اثبات می‌کنند.
ترازنامه چیست و چه تفاوتی با تراز آزمایشی دارد؟
ترازنامه یکی از پرکاربردترین انواع صورت های مالی اساسی است که وضعیت مالی یک کسب و کار را در پایان دوره مالی نشان می‌دهد. ترازنامه ها در دو حالت به شکل های حسابی و گزارشی ارائه می‌شوند.
مهمترین تفاوت ترازنامه و تراز آزمایشی این است که در تراز آزمایشی حساب های دائم و موقت آورده می‌شود، اما در ترازنامه فقط مانده حساب دائمی گزارش داده می‌شود.
هدف از تهیه تراز آزمایشی
با توجه به اینکه تراز آزمایشی می‌تواند در پایان هر ماه تهیه شود و ترازنامه تنها در پایان دوره مالی تهیه می‌شود می‌توانیم به این نتیجه برسیم که هدف تراز آزمایشی کنترل توازن مانده دفتر کل است و هدف ترازنامه بررسی وضعیت مالی یک شرکت در پایان یک دوره مالی است.
دوره‌های آموزشی سپیدار را از دست ندهید
سناریوهای شبیه‌سازی شده تمرین کنید
با نسخه آموزشی، اسناد ثبت کنید
جایگاه شغلی خود را ارتقا دهید
گواهی معتبر شرکت در دوره دریافت کنید
با کتاب سپیدار بر جزئیات سیستم مسلط شوید
انواع تراز آزمایشی کدام‌اند؟
ترازنامه آزمایشی در شکل های مختلفی تهیه می‌شود. تراز آزمایشی دو ستونی، تراز آزمایشی چهار ستونی، تراز آزمایشی شش ستونی و تراز آزمایشی هشت ستونی از اشکال اصلی تهیه تراز آزمایشی هستند. تراز آزمایشی در اشکال دیگری هم تهیه می‌شود.
تراز آزمایشی دو ستونی
تراز 2 ستونی یکی از متداول‌ترین و ساده‌ترین انواع تراز است. در این نوع، در 2 ستون بدهکار و بستانکار، تمام حسابهای دفتر کل قرار می‌گیرند. با اینکه در ترازهای آزمایشی می‌تواند ستون‌های دیگری مثل گروه، کل، معین یا تفصیل قرار گیرد، اما در نهایت این 2 ستون بدهکار و بستانکار هستند که باید برابر با هم باشند. ستون‌های دیگر معمولا جهت ارائه اطلاعات مضاعف در کنار این 2 ستون قرار می‌گیرند.
تراز آزمایشی چهار ستونی
تراز آزمایشی 4 ستونی علاوه بر دارا بودن ستون‌های بدهکار و بستانکار، دارای 2 ستون گردش حساب است. نکته مهم در مورد تمام ترازهای آزمایشی این است که در هر سطر از حسابهای تراز آزمایشی تنها یکی از مقادیر بدهکار یا بستانکار مقدار می‌گیرند اما در ستون های گردش، هر دو ستون می‌توانند مقدار داشته باشند. در صورتی که اطلاعات دفتر کل صحت داشته باشند و به درستی در تراز آزمایشی 4 ستونی وارد شوند، جمع مانده‌های 2 ستون گردش حساب مانند ستون‌های بدهکار و بستانکار با هم برابر می‌شوند.
کاربرد تراز آزمایشی 4 ستونی این است که به دلیل برخورداری از ستون‌های گردش حساب در بسیاری از موارد می‌تواند به تصمیم‌گیرندگان کمک بهتری کند.
تراز آزمایشی شش ستونی
در تراز آزمایشی شش ستونی این امکان فراهم می‌شود که گردش حساب پیش از دوره نیز نشان داده شود. به این معنی که برخلاف آنچه در ترازهای 2 ستونی و 4 ستونی، گردش حساب در یک بازه تاریخی تهیه می‌شود. برای مثال اگر قصد داشته باشید تراز آزمایشی شش ستونی 1 مهر تا 30 مهر را تهیه کنید دو ستون اول گردش حساب از ابتدای سال تا 1 مهر را نشان می‌دهد، 2 ستون بعدی گردش حساب 1 مهر تا 30 مهر و دو ستون آخر نیز مانده حساب (بدهکار-بستانکار) را به نمایش می‌گذارند.
حسابداری را به سپیدار بسپارید
کدینگ حسابداری استاندارد
ثبت ساده دفاتر قانونی
خودکارسازی عملیات پایان سال
گزارش‌های تحلیلی و قانونی
افزایش نظم مالی
تراز آزمایشی هشت ستونی
تراز 8 ستونی ساختاری شبیه به تراز آزمایشی 6 ستونی دارد، با این تفاوت که مانده ابتدای دوره مالی که در نتیجه بستن حساب ها در پایان دوره مالی قبلی به دوره مالی جدید منتقل شده نیز در 2 ستوان مجزا نمایش داده می‌شود. این اطلاعات برای تصمیم‌گیری به استفاده کنندگان تراز آزمایشی کمک بیشتری می‌کنند.
تصحیح اشتباهات تراز آزمایشی
برای تهیه تراز آزمایشی باید نام حسابها و مانده آن‌ها را در ستون بدهکار یا بستانکار بنویسیم. در نهایت حاصل جمع مانده حساب های بدهکار و بستانکار باید با هم برابر باشند. در صورتی که مانده‌ها برابر نباشند، یا در فرآیند ورود مانده حسابها به ستون های بدهکار و بستانکار اشتباهی رخ داده است، یا اطلاعاتی که در دفتر کل ثبت شده‌اند دچار مشکل هستند.
در صورتی که در تشخیص ماهیت حسابها دچار مشکلی هستید خواندن مقاله ماهیت حساب ها را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
عدم برابری در مجموع مانده‌های ستون‌های بدهکار و بستانکار در تراز آزمایشی نشان‌دهنده وجود یک مشکل در امور است. با استفاده از این تراز می‌توان بسیاری از اشتباهات را در طول دوره مالی شناسایی کرد تا در پایان دوره با مشکلات زیادی رو به رو نشویم.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی ماهیت تراز آزمایشی، انواع آن و فرق ترازنامه با تراز آزمایشی پرداختیم. باوجود اینکه تهیه تراز آزمایشی یک مرحله اساسی در فرآیند حسابداری است اما راه حل درستی برای تشخیص اشتباهات حسابداری نیست. از روش تراز آزمایشی در بستن دفاتر حسابداری استفاده می‌شود. شما می‌توانید با استفاده از یک نرم افزار حسابداری دقیق و یکپارچه،دفاتر حسابداری خود را بدون کمترین خطا ببندید.
صورت های مالی چه هستند؟
صورت های مالی، گزارش هایی هستند که نتایج فعالیت یک واحد اقتصادی (یک شرکت) را در یک دوره زمانی نشان می‌دهند. برای تهیه صورت های مالی باید استانداردها و اصول حسابداری در نظر گرفته شوند تا صورتهای مالی نمایانگر حقیقت وضعیت یک کسب و کار باشند. نتیجه کار گزارشات دقیق و جامعی خواهد بود که آینه وضعیت یک شرکت است.
تراز آزمایشی چیست؟
تراز آزمایشی هم یک نوع از گزارشات حسابداری است، اما نمی‌توانیم آن را جزئی از صورت های مالی بدانیم. صورتهای مالی گزارشاتی نهایی هستند که تصمیم گیرندگان یک کسب و کار بر اساس اطلاعات آن ها تصمیمات خود را اتخاذ می‌کنند اما تراز آزمایشی گزارشی است که صحت ثبت اسناد و دفاتر را اثبات می کنند.
ترازنامه چیست و چه تفاوتی با تراز آزمایشی دارد؟
ترازنامه یکی از پرکاربردترین انواع صورت های مالی اساسی است که وضعیت مالی یک کسب و کار را در پایان دوره مالی نشان می‌دهد. ترازنامه ها در دو حالت به شکل‌های حسابی و گزارشی ارائه می‌شوند.
مهمترین تفاوت میان ترازنامه و ترازآزمایشی این است که در تراز آزمایشی حسابهای دائم و موقت آورده می‌شود، اما در ترازنامه فقط مانده حساب دائمی گزارش داده می‌شود.