ارزش افزوده در واقع ارزشی است که به مواد خام و سایر عوامل تولیدی (البته به جز نیروی انسانی) اضافه میشود. تعریفی که در قانون مالیات هم مطرح میشود نیز ارزش‌افزوده را به این شکل تعریف می‌کند که تفاوت بین ارزش کالا و خدمات عرضه شده با کالاها و خدمات خریداری شده در یک دوره معین است. تعریف آکادمیکی که در مورد ارزش‌افزوده وجود دارد نیز عبارت است از: مابه‌التفاوت ستانده و داده، یا به عبارت ساده‌تر ارزش افزوده؛ یعنی فروش منهای خرید. اما مشاغل مشمول ارزش‌افزوده کدام‌اند؟ ارزش‌افزوده به کدام یک از گروه‌های کالایی تعلق میگیرد؟ در این مقاله از سری مقالات آموزش مالیات قصد داریم لیست کالاهای معاف از ارزش‌افزوده، لیست اصناف و خدمات معاف از ارزش افزوده و مشمولین ارزش افزوده را بررسی کنیم.
مشاغل مشمول ارزش‌افزوده کدام‌اند؟
مالیات بر ارزش افزوده به صورت کلی شامل تمامی مشاغلی میشود که به هر طریقی به خرید و فروش کالا و خدمات می‌پردازند. لیست زیر مشمولیت ارزش افزوده نشان می‌دهد:
- کلیه واردکنندگان
- کلیه صادرکنندگان
- کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولیدی و بهره‌برداری
- بهره‌برداران از معادن
- ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری، دفترداری و همچنین خدمات مالی
- حسابداران رسمی شاغل و مؤسسه‌های حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای
- هتل‌ها، متل‌ها و مهمان‌پذیرها
- بنکداران، عمده‌فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها
- نمایندگان مؤسسه‌های تجاری و صنعتی اعم از داخلی و خارجی
- مؤسسه‌های حمل‌ونقل موتوری و باربری، زمینی، هوایی، دریایی
- مؤسسه‌های مهندسی
- مؤسسه‌های تبلیغاتی و بازاریابی
- فروشندگان طلا و جواهرات
- فروشندگان آهن‌آلات
- صاحبان تالارهای پذیرایی و رستوران‌ها
- صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه معاملات املاک
- صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز خودرو
- چایخانه‌ها
- صاحبان دفاتر اسناد رسمی
- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای و دفاتر خدمات ارتباطی و دفاتر خدمات دولت
- صاحبان سینماها، تماشاخانه‌ها و مکان‌های تفریحی و ورزشی
- چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری و سفره‌خانه‌های سنتی
- اغذیه‌فروشی‌ها با مالکیت و نام تجاری
- صاحبان دفاتر خدماتی مسافرتی و جهانگردی
البته توجه داشته باشید که برای اینکه خیال‌تان در مورد ارزش‌افزوده کالاها و خدماتی که می‌فروشید راحت باشد، به جای اینکه فقط به لیست اصناف معاف از مالیات اکتفا کنید، بهتر است که لیست کالاها و خدمات معاف از مالیات را چک کنید و در صورتی که کالاها و خدمات شما در این لیست نبود به این معنی است که جزء مشمولین ارزش‌افزوده هستید.تعیین مشمولیت ارزش افزوده بر اساس معیارهای مختلفی انجام میشود.
مالیات بر ارزش افزوده به چه خدماتی تعلق میگیرد؟
خدماتی که شامل مالیات بر ارزش افزوده میشوند، خدماتی هستند که طبق قانون باید علاوه بر هزینه خدمات، مالیات بر ارزش افزوده نیز برای آنها پرداخت شود. برخی از این خدمات عبارت‌اند از:
- ارائه‌دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری، دفترداری و همچنین خدمات مالی
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات انفورماتیک و رایانه‌ای
- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای و دفاتر خدمات ارتباطی و دفاتر خدمات دولت
- خدمات بانکی و اعتباری بانک‌ها، مؤسسات و تعاونی‌های اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه مجاز
- خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالاها در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس
- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی
محاسبه‌های مالیات را به سپیدار بسپارید
محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
ارسال صورت‌حساب به سامانه مؤدیان
فایل خرید و فروش فصلی
دیسکت بیمه و مالیات
تحریر دفاتر قانونی
مالیات بر ارزش افزوده در چه بازه زمانی پرداخت میشود؟
طبق قانونی که در مورد مالیات بر ارزش‌افزوده وجود دارد، مشمولین ارزش‌افزوده می‌بایست هر 90 روز یکبار (با مهلت 15 روزه) مالیات خود را پرداخت کنند. آنها طبق قانون موظف هستند تا اظهارنامه مالیات بر ارزش‌افزوده را از طریق سامانه موردنظر بارگذاری نمایند و در ادامه مبلغ مالیات را پرداخت کنند. پرداخت به‌موقع مالیات سبب میشود تا افراد مشمول جریمه دیرکرد نشوند. این مالیات توسط مصرف‌کنندگان کالا و خدمات پرداخته میشود.
لیست اصناف، کالاها و خدمات معاف از ارزش‌افزوده
چه کسانی باید مالیات بر ارزش افزوده بدهند؟ یک راه ساده‌تر برای اینکه بدانید چه کالاها و خدماتی مشمول مالیات بر ارزش‌افزوده هستند، این است که لیست کالاهای معاف از ارزش‌افزوده و لیست خدمات معاف از ارزش‌افزوده را مشاهده کنید و در صورتی که کالا یا خدماتی را در این لیست پیدا نکردید، آن کالا یا خدمات مشمول مالیات ارزش‌افزوده میشود. همانطور که در جریان هستید در تیرماه سال 1400 اجرای قانون جدید مالیات بر ارزش‌افزوده به دولت ابلاغ شد و برابر قانون ۶ ماه فرصت داده شد که زیرساخت‌های آن عملیاتی شود. بر این اساس از تاریخ 13 دی‌ماه، تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان موظف شدند تا بر روی کالاهای معاف از مالیات ارزش‌افزوده، برچسب معافیت ارزش‌افزوده را درج کنند.
در ضمن کالاهایی که تولید داخل باشند و رشد رقابت‌پذیری داشته باشند شامل ۳ درصد مالیات خواهند شد. همچنین صادرات کالاها هم به دلیل ارزآوری معاف از این مالیات هستند؛ به طوری که افرادی که در زمینه صادرات فعالیت میکنند نیازی به پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده ندارند.
در قسمت پایین می توانید لیست کامل کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده را ببینید:
با کلیک بر روی دکمه زیر می‌توانید لیست کالاهای معاف از ارزش‌افزوده که سازمان امور مالیاتی در بهمن 1401 اعلام کرده است را دانلود کنید:
برای دانلود لیست خدمات معاف از ارزش‌افزوده طبق اعلام رسمی سازمان امور مالیاتی در بهمن 1401 نیز بر روی دکمه زیر کلیک کنید:
تا اینجا متوجه شدیم که چه کالاها و خدماتی مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند و چه کالاها و خدماتی معاف از پرداخت این نوع مالیات هستند. گروه دیگری از کالاها هم وجود دارد که معاف نیستند اما مالیات ارزش افزوده آنها با نرخ کمتر از 10 درصد محاسبه میشود. در ادامه این مقاله، کالاهایی که کمتر از 10درصد باید مالیات ارزش افزوده بدهند را معرفی میکنیم.
مالیات بر ارزش‌افزوده 13 کالای اساسی وارداتی و قند و شکر
نرخ عوارض و مالیات بر ارزش‌افزوده برای بیشتر کالاها، 10 درصد در نظر گرفته شده است. با این وجود، ارزش‌افزوده برخی از کالاها و خدمات با نرخ‌های متفاوتی محاسبه میشود. بر اساس ابلاغیه‌ای که معاون اقتصادی رئیس‌جمهور در اسفند 1400 برای وزرای اقتصاد و کشاورزی صادر کرد، نرخ مالیات ارزش‌افزوده واردات 13 کالای اساسی از جمله انواع دانه‌های روغنی (سویا و کلزا)، روغن خام (سویا، آفتاب‌گردان، کلزا و روغن پالم)، گندم، برنج، قند، شکر، گوشت قرمز، چای، حبوبات شامل لوبیا، نخود، عدس، ماش معادل 1 درصد تعیین گردیده است. علاوه بر این، تولیدکنندگان قند و شکر در داخل کشور نیز جزء مشمولین ارزش‌افزوده با نرخ 1 درصد خواهند بود.
البته در ادامه این بخشنامه ذکر شده است که این نرخ‌ها تا پایان سال 1401 اعتبار دارد و برای مالیات بر ارزش‌افزوده این اقلام در سال 1402 متعاقباً تصمیم‌گیری خواهد شد.
آیا مشاغل معاف از ارزش افزوده موظف به انجام تکالیف مالیاتی هستند؟
خوب است بدانید اشخاص حقیقی و حقوقی که صرفاً کسب‌وکارشان عرضه کالا و خدمات معاف از ارزش‌افزوده است از انجام تکالیف قانونی مانند ثبت‌نام ارزش‌افزوده و تهیه و ارسال اظهارنامه آن معاف هستند. این اشخاص اجازه دریافت هیچ‌گونه مبلغی تحت عنوان ارزش‌افزوده در فاکتورهای خود را ندارند. سازمان امور مالیاتی برای معافیت ارزش‌افزوده اصناف هیچ فراخوانی نداده است و نیازی به هیچ‌کدام از کارهای ذکر شده نیست.
دقت داشته باشید که تنها در صورتی از گرفتن گواهی ارزش‌افزوده و مالیات آن معاف هستند که دارای مشاغل معاف از مالیات باشند. اگر همین افراد فقط یک فعالیت اقتصادی داشته باشند که در گروه‌های معاف از مالیات نباشد، موظف هستند در سیستم مالیات ارزش‌افزوده ثبت‌نام کرده و ضمن دریافت گواهی‌نامه، اظهارنامه مالیاتی ارزش‌افزوده را نیز تهیه کرده و همراه با مالیات دریافتی از مصرف‌کننده در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار دهند.
سیستم حسابداری شرکتی سپیدار همکاران سیستم
سیستم حسابداری سپیدار به شما کمک می کند تا با بستن خودکار حساب های سود و زیان و صدور سند اختتامیه و افتتاحیه، عملیات پایان سال مالی را به راحتی و به سادگی انجام دهید.
این سیستم به شما کمک می‌کند که
- درج انواع کدینگ پیش فرض بازرگانی، تولیدی، خدماتی و پیمانکاری
- ثبت دفاتر قانونی به ساده ترین روش ممکن
- عملیات پر حجم پایان سال مالی به شکل خودکار
- گزارش گردش حساب و مانده حساب در تمامی سطوح، به تفکیک دلخواه
- پیوست ضمائم به اسناد حسابداری
- تبدیل ارزهای مختلف به ارز پایه در عملیات تجاری و صدور سند تسعیر ارز
- اطلاع از ویرایش یا حذف اسناد حسابداری از طریق پیامک
سؤالات متداول
1- مالیات بر ارزش‌افزوده در چه بازه زمانی پرداخت میشود؟
طبق قانونی که در مورد مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد، مشمولین می‌بایست هر 90 روز یکبار (با مهلت 15 روزه) مالیات خود را پرداخت کنند.
2- مالیات بر ارزش افزوده به چه خدماتی تعلق میگیرد؟
برخی از آنها را در این قسمت برای شما ارائه کردیم و برای دیدن لیست کامل آن به مقاله مراجعه کنید:
- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای و دفاتر خدمات ارتباطی و دفاتر خدمات دولت
- خدمات بانکی و اعتباری بانک‌ها، مؤسسات و تعاونی‌های اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه مجاز
- خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالاها در بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس
- انواع خدمات پژوهشی و آموزشی
3- اصناف و کالاهای معاف از ارزش افزوده شامل چه مواردی است؟
برخی از آنها را در این قسمت برای شما ارائه کردیم و برای دیدن لیست کامل آن به مقاله مراجعه کنید:
- دام و طیور زنده، آبزیان، زنبورعسل و نوغان
- فلزات گران‌بها، شمش طلا
- دام حیوانات، دام زنده
4- آیا برای تولید شکر و قند هم باید مالیات بر ارزش‌افزوده 10 درصدی پرداخت کرد؟
برای تولید شکر و قند در داخل کشور نیز باید مالیات ارزش افزوده پرداخت کنید. اما توجه داشته باشید که مالیات ارزش‌افزوده تولید شکر و قند با نرخ 1 درصد محاسبه میشود.