نوبت کاری (shift work) بر طبق ماده 55 قانون کار به کاری گفته می‌شود که اولا زمان انجام آن ثابت نیست و برحسب زمان حضور کارگر در محل کارش در طول ماه تغییرپذیر است. شغل‌هایی مانند نگهبانی، نگهداری از تاسیسات مخابراتی، خدمات بهداشتی ودرمانی، ارژانس، آتش‌نشانی و… بیشتر با محاسبه حقوق کار نوبتی یا نوبت کاری درگیر هستند.
برای حساب کردن مزد نوبت کاری ابتدا باید نوع شیفت کاری (صبح، عصر یا شب) را مشخص کنیم. انواع شیفت کاری در ماده 56 قانون کار:
- نوبت کاری صبح و عصر
- شیفت کاری صبح، عصر و شب
- شیفت کاری صبح و شب
- شیفت کاری عصر و شب
سپس از فرمول متناسب با هر کدام استفاده کرد که در ادامه به طور کامل به آنها پرداخته‌ایم. چرا که درصد محاسبه شیفت شب یا جمعه کاری متفاوت از همدیگر است. با ما تا پایان این مقاله همراه باشید.
در ماده 55 قانون کار اشاره شده که کاری که در طول ماه گردش داشته باشد و ساعت آن متغیر باشد، کار نوبتی تلقی می‌گردد.
نوبت کاری چیست؟
برخی مشاغل را نمی‌توان به‌عنوان مشاغل عادی معرفی کرد و افراد مختلف باید در ساعات‌های عصر و شب در این کارها مشغول به فعالیت باشند. به این گونه مشاغل، مشاغل نوبت کار گفته می‌شود. این نوع مشاغل به افراد فشار بیشتری وارد می‌کنند و همین امر سبب شده که در قانون برای آنها مبلغ بیشتری به عنوان حقوق و دستمزد مشخص شود.
به طور کلی معمولاً مشاغلی مانند بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، برخی شرکت‌های تولیدی، پشتیبانی برخی شرکت‌ها و بسیاری موارد مشابه که امکان تعطیلی در آنها وجود ندارد، کارکنان به صورت نوبتی در محل حاضر میشوند. در این گونه مشاغل شیفت‌ها به صورت شیفت صبح، شیفت عصر و شیفت شب مشخص می‌شود.
افرادی که در شیفت‌های مختلف به صورت منظم کار می‌کنند، در حقیقت مشمول قانون نوبت کار میشوند و حقوق و مزایای آنها بیشتر از افرادی است که تنها در شیفت صبح به کار مشغول هستند.
نکته مهم)
در نوبت کاری، جمع ساعات کار در چهارهفته پست سرهم نباید بیشتر از 176 ساعت شود.
انواع نوبت کاری
بر اساس قانون کار در شبانه روز 3 شیفت کاری وجود دارد. در این قانون اشاره شده که 24 ساعت شبانه روز به 3 بازه زمانی 8 ساعته تقسیم شده که شامل شیفت صبح، شیفت عصر و شیفت شب می‌شود. هر کدام از این بازه‌های زمانی حقوق و مزایای مشخص و متفاوتی با کارمندان عادی دارند. به طور کلی انواع نوبت کاری به شرح زیر هستند.
1- نوبت کاری صبح و عصر
اولین نوع از انواع نوبت کار، به کسانی اختصاص دارد که علاوه بر شیفت صبح به طور مشخص و ثابت در شیفت عصر نیز فعالیت می‌کنند. برای این که این نوع را بهتر متوجه شوید، چند مثال از آن را بیان خواهیم کرد.
- کارگر یا کارمندی که یک هفته در نوبتکاری صبح و یک هفته در نوبت کاری عصر به کار مشغول باشد و این چرخه تکرار شود.
- کارگری که 7 روز در نوبت کاری صبح و 5 روز در نوبت کاری عصر به کار مشغول باشد و این چرخه تکرار شود.
برای این که با آموزش حقوق و دستمزد در حسابداری بیشتر آشنا شوید، تنها لازم است که روی لینک آن کلیک کنید. باید بدانید که کارگران یا کارمندانی که به این نوع کار مشغول هستند 10 درصد دستمزد بیشتر نسبت به کارگران عادی دریافت خواهند کرد.
2- نوبت کاری صبح و شب
نوع دیگر نوبت کار، نوبتکاری صبح و شب است. در این نوع، کارگران در دو نوبت صبح و شب به صورت دوره ای و چرخشی به کار مشغول میشوند. به عنوان مثال کارگری را که 10 روز در شیفت صبح و 10 روز بعدی را در شیفت شب مشغول به کار است و این چرخه تکرار می‌شود، باید کارگری در نوبت کاری صبح و شب محسوب کرد.
با توجه به این که فشاری که در شب به افراد وارد می‌شود، بیشتر است، در قانون آورده شده که به این افراد 22.5 درصد حقوق و مزایای بیشتری تعلق می‌گیرد. برای محاسبه دستمزد این افراد می‌توانید از سیستم حقوق و دستمزد استفاده کنید.
3- نوبت کاری عصر و شب
سومین نوع از انواع نوبت کار به فعالیت در عصر و شب اختصاص دارد. در این نوع از انواع نوبت کار، کارمند برای یک دوره مثلاً 7 روز در نوبت عصر مشغول به فعالیت می‌شود و یک دوره 7 روزه را در شیفت شب فعالیت خواهد کرد. در این نوع نوبت کار با توجه به سختی و مشقتی که فرد متحمل می‌شود، اشاره شده که به او 22.5 درصد حقوق و مزایای بیشتری تعلق خواهد گرفت.
4- نوبت کاری صبح، عصر و شب
چهارمین و آخرین نوع از انواع نوبت کاری به کارگران صبح، ظهر و شب اختصاص دارد. در این نمونه، کارگران در شیفت‌های نوبتی و تکراری در شیفت‌های صبح، عصر و شب به کار مشغول هستند. به عنوان مثال کارگری که 10 روز در شیفت کاری صبح، 10 روز در شیفت کاری عصر و 10 روز در شیفت کاری شب فعالیت کند، در این دسته قرار می‌گیرد.
با توجه به این که دو سوم زمان فعالیت این افراد در شیفت صبح و عصر است، سختی کمتری از دو دسته قبل متحمل میشوند و به همین دلیل میزان دستمزد و حقوق آنها از دو دسته قبلی اندکی کمتر است. در قانون کار به این نکته اشاره شده و برای آنها 15 درصد دستمزد و مزایای بیشتری نسبت به کارگران عادی در نظر گرفته شده است.
درصد نوبت کاری در قانون کار چقدر است؟
درصد نوبت کاری به تفکیک در جدول زیر آورده شده است
| شرح وضعیت نوبت کاری (شیفت کاری) | درصد |
| نوبت کار صبح و عصر | 10 |
| نوبت کار صبح و شب | 22.5 |
| نوبت کار عصر و شب | 22.5 |
| نوبت کار صبح، عصر و شب | 15 |
نحوه محاسبه حقوق نوبت کاری
اولین نکته ای که در محاسبه حقوق نوبت کاری در قانون خدمات کشوری باید به آن توجه داشت، حقوق و دستمزد آن سال است. پس از آن با توجه به حقوق و دستمزد 1403 (سال جاری) می‌توان میزان حقوق افرادی را محاسبه کرد که در انواع نوبتکاری مشغول هستند. برای این کار تنها لازم است از فرمول‌های زیر استفاده کنید.
محاسبه نوبت کار صبح و عصر
میزان حقوق یک ساعت فرد ضرب در ساعت کاری به علاوه 10 درصد اضافه به دلیل سختی کار
محاسبه نوبت کار صبح و شب
میزان حقوق یک ساعت فرد ضرب در ساعت کاری به علاوه 22.5 درصد اضافه به دلیل سختی کار
محاسبه نوبت کار عصر و شب
میزان حقوق یک ساعت فرد ضرب در ساعت کاری به علاوه 22.5 درصد اضافه به دلیل سختی کار
محاسبه نوبت کاری صبح، عصر و شب
میزان حقوق یک ساعت فرد ضرب در ساعت کاری به علاوه 15 درصد اضافه به دلیل سختی کار
با توجه به این که بر اساس قانون کار، حداقل حقوق دریافتی مبلغ 71,661,840 ریال مشخص شده است. فردی که در نوبت کاری صبح و عصر کار می‌کند، حداقل حقوق دریافتی او (پایه حقوق +10 درصد سختی کار) یعنی (71,661,840+ 7,166,184) ریال خواهد بود.
پس او باید 78،828،024 ریال حقوق دریافت کند. البته روش ساده تر محاسبه میزان حقوق این افراد، استفاده از نرم افزارهای حسابداری معتبر است. این نرم افزارها به صورت خودکار میزان حقوق و مزایای فرد را محاسبه خواهند کرد.
محاسبه حقوق و دستمزد پرسنل را به سپیدار بسپارید
ثبت اطلاعات و محاسبه حقوق کارکنان
تهیه دیسکت‌های قانونی بیمه و مالیات
تهیه و ارسال لیست مالیات حقوق
اتصال به سیستم ورود و خروج کارکنان
تهیه دیسکت پرداخت حقوق برای تمامی بانک‌ها
فرمول محاسبه نوبتکاری در اکسل
درصد نوبت کاری در قانون کار برای شیفت‌های کاری مختلف را به شما گفتیم. کافی است که در فایل اکسل فرمول مورد نظر را تعریف کنید تا عملیات محاسبه حقوق کار نوبتی کارمندان و پرسنل انجام شود.
برای دانلود فایل محاسبه نوبت کاری در اکسل کلیک کنید.
جمع بندی
- برخی کارها با توجه به شرایط نیاز دارند که به صورت 24 ساعته به افراد خدمات ارائه دهند یا کارگران در ساعات عصر و شب نیز به کار مشغول باشند.
- در قانون کار به طور کلی سه شیفت صبح، عصر و شب برای کارمندان مشخص شده است.
- کسانی که در این شیفت‌ها به صورت دوره ای به فعالیت مشغول باشند، شامل قانون نوبت کاری خواهند شد.
- این افراد با توجه به قانون و شیفتی که در آن فعالیت می‌کنند، دستمزد بالاتری نسبت به کارگران و کارمندان عادی دریافت خواهند کرد.
پرسش‌های پرتکرار
آیا به کارگران نوبت کاری اضافه کاری تعلق می‌گیرد؟
در صورتی که میزان کارکرد ماهیانه کارگر از میزان ساعاتی که موظف به کار بوده افزایش پیدا کند، با توجه به ماده 59 قانون کار به آنها اضافه کاری تعلق خواهد گرفت.
به هر کدام از انواع نوبت کاری چه میزان حقوق و مزایای بیشتر تعلق می‌گیرد؟
در قانون آمده است که به افرادی که در نوبت کار صبح و عصر فعالیت می‌کنند، 10 درصد حقوق و مزایای بیشتر باید پرداخت شود. این میزان برای کار صبح و شب و عصر و شب 22.5 درصد و برای کار صبح، عصر و شب 15 درصد پیش بینی شده است.
چرا به نوبت کاری حقوق و مزایای بیشتری باید پرداخت شود؟
افراد در ساعت کاری عصر و شب فشار بیشتری را متحمل میشوند. قانون با توجه به این نکته برای آنها حقوق و مزایای بیشتری را پیش بینی کرده است.
فرمول محاسبه حق شیفت چیست؟
میزان حقوق یک ساعت فرد ضرب در ساعت کاری + n درصد اضافه (n براساس شیفت کاری)
حق شیفت چگونه محاسبه می شود؟
براساس اینکه شیفت کاری صبح، عصر و شب یا ترکیبی از اینها یکی از درصدهای 10، 15 و 22.5 به حقوق اضافه خواهد شد.